Λίγες μέρες μακριά βρίσκεται πια η Black Friday του 2023, η ημέρα που έχει για το κοινό ίσως περισσότερο καταναλωτικό ενδιαφέρον από κάθε άλλη του χρόνου λόγω σημαντικών εκπτώσεων που γίνονται σε πολλές κατηγορίες προϊόντων. Η τρέχουσα εβδομάδα - και φυσικά όλη η επόμενη - είναι... ήδη προσφορών, καθώς ουκ ολίγες εταιρείες ή καταστήματα εφαρμόζουν την ελκυστική τιμή της Παρασκευής 24/11 σε ορισμένα προϊόντα ως "teaser" και "κρατούν το καλύτερο" για εκείνη την ημέρα ή τις επόμενές της έως και την Δευτέρα 27/11.
Διαβάζοντας πάντως κανείς σχόλια στα κοινωνικά δίκτυα και σε διάφορα sites ή forums του ελληνικού Web δεν διακρίνει τον... ενθουσιασμό που πιθανότατα θα ήθελαν να δουν τα ελληνικά καταστήματα. Απεναντίας διακρίνει συχνά αρνητισμό, από προσεκτική κριτική μέχρι ανοιχτή ειρωνεία και καυστική επίκριση όσον αφορά στην "ελληνική Black Friday". To πρόβλημα: ακόμη και λαμβάνοντας στα υπ' όψιν την... ιδιοσυγκρασία ποσοστού του καταναλωτικού κοινού της χώρας μας - που συχνά "τα θέλει όλα δικά του" στο μικρότερο δυνατό ή και παράλογα χαμηλό κόστος - πολλοί από τους χρήστες που καταθέτουν αρνητικά σχόλια έχουν, δυστυχώς, δίκιο.
Tα παραδείγματα που τούς δικαιολογούν είναι πολυάριθμα - ορισμένα άλλωστε από αυτά τα έχουμε συναντήσαμε και εμείς οι ίδιοι ως καταναλωτές. Την πρώτη χρονιά που είχε διοργανωθεί Black Friday στην Ελλάδα, πριν από 7 χρόνια, όλα είχαν γίνει... άναρχα: μία συγκεκριμένη αλυσίδα καταστημάτων έκανε την σχετική ανακοίνωση απρόσμενα κι αργοπορημένα, ανταγωνιστικές αλυσίδες ή μεμονωμένα καταστήματα επεδίωξαν στην συνέχεια να προσφέρουν το ίδιο με ελάχιστο χρόνο διαθέσιμο και η όλη κίνηση είχε περισσότερο χαρακτήρα... PR παρά ο,τιδήποτε άλλο. Φυσιολογικά το εμπορικό ενδιαφέρον και το αντίστοιχο αποτέλεσμα ήταν - πάντα για "Black Friday" την εννοούν στις ΗΠΑ - σχετικά περιορισμένα.
Έκτοτε - αφού η Black Friday καθιερώθηκε και στην χώρα μας - όλοι είναι προετοιμασμένοι, μα συχνά με την... ελληνική συλλογιστική: είδαμε διάφορες "πονηριές" για εκμετάλλευση της όλης συγκυρίας με τρόπους που συνέφεραν τους εκπροσώπους του λιανεμπορίου και όχι τον τελικό καταναλωτή. Τιμές προϊόντων να αυξάνονται τεχνηέντως λίγο καιρό πριν την επίμαχη Παρασκευή για να φανεί μεγάλη η έκπτωση τότε. Τιμές προϊόντων να αναγράφονται ως συνιστώμενες "μείον την έκπτωση", ενώ οι συνιστώμενες... δεν ισχύουν ούτε τον υπόλοιπο χρόνο. Εντυπωσιακές εκπτώσεις σε προϊόντα τόσο χαμηλής διαθεσιμότητας, ώστε να μην έχει νόημα. Εκθεσιακά προϊόντα να πωλούνται ως κανονικά με έκπτωση. Και φυσικά θεαματικές εκπτώσεις σε προϊόντα "στοκ", προϊόντα "Β' διαλογής" και προϊόντα καθ' όλα αξιόλογα μα προηγούμενων "σειρών" και ετών, πιο πολύ στην λογική της... απαλλαγής από αυτά, παρά της δελεαστικής προσφοράς.
Προσφορές αληθινές εννοείται πως υπήρξαν τα προηγούμενα χρόνια, πολλές μάλιστα. Όμως ήταν κυρίως προσφορές των οποίων την έκπτωση δεν αποφάσισαν οι ίδιοι οι λιανέμποροι, μα οι συνεργαζόμενοι κατασκευαστές. Με την Sony ή την Microsoft να προσφέρουν PlayStation και Xbox π.χ. "€100 κάτω" με δική τους πρωτοβουλία, αυτές ήταν οι τιμές πώλησης σε κάθε κατάστημα σε όλη την Ελλάδα. Το ίδιο π.χ. με την Samsung ή την LG σε συγκεκριμένα μοντέλα τηλεοράσεων, την Lenovo ή την HP σε συγκεκριμένα laptop, την Canon και την Nikon σε ψηφιακές φωτογραφικές κλπ. Αυτές οι τιμές ίσχυαν πανευρωπαϊκά, οπότε δεν υπήρχε περιθώριο για παράπονο. Ήταν αξιοπρεπείς, όχι... απίθανες μα καλές, τίμιες, σοβαρές εκπτώσεις.
Σε πολλές άλλες περιπτώσεις δεν ίσχυσε, ωστόσο, το ίδιο. Και αυτό γιατί το ελληνικό λιανεμπόριο δείχνει να μην έχει καταλάβει - ή να μην θέλει να καταλάβει - πως τo νόημα της Black Friday είναι το εξής: τα καταστήματα να κάνουν αληθινές προσφορές, με γενναίες δηλαδή εκπτώσεις τιμών σε σχέση με τις "κανονικές", και να έχουν αυξημένα έσοδα βάσει αυξημένου όγκου πωλήσεων έστω κι αν σε κάθε προϊόν-προσφορά το περιθώριο κέρδους τους έχει μειωθεί. Υπάρχει δε πάντοτε και το πιθανό πρόσθετο κέρδος από συνοδευτικά ή/και αξεσουάρ - από π.χ. games και δεύτερα χειριστήρια για συστήματα ηλεκτρονικής ψυχαγωγίας μέχρι καλώδια σύνδεσης για τηλεοράσεις ή κάρτες μνήμης και θήκες για κινητά τηλέφωνα.
Στο εξωτερικό, όπου η Black Friday εφαρμόζεται με αυτήν την λογική και με αληθινές, σημαντικές εκπτώσεις, ο συνολικός τζίρος κάνει πολύ μεγάλο άλμα και έτσι ωφελούνται όλοι. Οι κατασκευαστές πωλούν πολύ μεγαλύτερο αριθμό συσκευών με κέρδος (έστω και μικρότερο του "full price" αφού τα καταστήματα έχουν προμηθευτεί μεγάλες ποσότητες αλλά σε χαμηλότερη τιμή), οι έμποροι σημειώνουν αντίστοιχα υψηλότερο αριθμό πωλήσεων συνολικά (τα extras που προαναφέραμε επίσης βοηθούν το σύνολο γιατί αυτά συνήθως δεν προσφέρονται με έκπτωση), ενώ οι καταναλωτές είναι σε θέση να εξοικονομήσουν εκείνη την ημέρα αρκετά ή και πολλά χρήματα συγκριτικά με το να έκαναν την ίδια αγορά μια άλλη μέρα του χρόνου.
Αν το ελληνικό λιανεμπόριο δεν ακολουθήσει αυτήν την προσέγγιση - κι όχι αυτήν της δήθεν "έκπτωσης" και του "ξεστοκαρίσματος" που εν τέλει δεν ωφελεί τον καταναλωτή - τότε και η φετινή Black Friday στην χώρα μας θα είναι... "κάτι σαν" την αμερικανική Black Friday. Όχι το ίδιο πράγμα, όχι με το ίδιο ουσιαστικό ενδιαφέρον. Αν αυτό συμβεί για πολλοστή φορά, δε, και στην συνείδηση του κοινού η "ελληνική Black Friday" καθιερωθεί ως απογοητευτική, το ενδιαφέρον του για μελλοντικές αναπόφευκτα θα μειωθεί ακόμη περισσότερο. Και είναι κρίμα. Ας ελπίσουμε πως αυτή τη φορά τα πράγματα θα είναι διαφορετικά και πως οι σωστές, αληθινά δελεαστικές προσφορές θα είναι πολλές και θα καλύπτουν όλες τις κατηγορίες προϊόντων. Για να δούμε, λοιπόν!
