Αν και η πανδημία του COVID-19 παραμένει ενεργή σε ολόκληρο τον κόσμο, το Hollywood προσβλέπει σε σταδιακή επιστροφή του κοινού σε κάτι που να θυμίζει, έστω, κανονικότητα, ώστε και τα σινεμά να λειτουργήσουν με τρόπο αντίστοιχο. Η διαδικασία αυτή έχει ήδη ξεκινήσει εδώ και λίγο καιρό και, σε μία προσπάθεια να βοηθήσει από πλευράς του, ο Motion Picture Association δημοσίευσε μία πολύ ενδιαφέρουσα έκθεση σχετικά με την αγορά του κινηματογράφου συνολικά. Το υλικό της είναι εκτενές αλλά ορισμένα σημεία αξίζουν περισσότερης προσοχής, ειδικά στο πλαίσιο των τελευταίων πέντε ετών (2015-2020) που έχουν επιφέρει καταλυτικές αλλαγές στον χώρο αυτό σε παγκόσμιο επίπεδο. Αλλαγές ικανές να διαμορφώσουν το μέλλον του.

Το σημαντικότερο συμπέρασμα στο οποίο οδηγείται κανείς διαβάζοντας την έκθεση του MPA είναι αυτό: η μετακίνηση εσόδων και μεριδίων αγοράς από τις κινηματογραφικές αίθουσες στο οικιακό περιβάλλον δεν ήταν απλώς σημαντική, ήταν εντυπωσιακή την τελευταία πενταετία. Το 2015 τα έσοδα από τα ταμεία των σινεμά αντιστοιχούσαν στα 39.1 από τα 75 δισεκατομμύρια δολάρια συνολικού κινηματογραφικού τζίρου, ενώ οι πωλήσεις DVD/Blu-ray αντιστοιχούσαν στα 19.7 και τα έσοδα από τις Δικτυακές συνδρομητικές υπηρεσίες σε μόλις 16.5. Από το 2016 έως το 2019 οι αριθμοί αυτοί άλλαξαν σε 42.3 δισεκατομμύρια από τα ταμεία, 8.8 από τα DVD/Blu-ray/UHD Blu-ray και 47.2 (!) από τις Δικτυακές συνδρομητικές υπηρεσίες σε τζίρο άνω των 97 δισεκατομμυρίων δολαρίων παγκοσμίως.

Με άλλα λόγια: ενώ ο κινηματογραφικός κλάδος συγκεντρώνει πιο πολλά κέρδη από ποτέ - ειδικά σε εξαιρετικά εμπορικές χρονιές όπως το 2016 και το 2019 - το τμήμα του της οικιακής ψυχαγωγίας μετεξελίχθηκε από πρόσθετη πηγή εσόδων στην... κύρια ουσιαστικά. Το 2020 δεν ήταν, βέβαια, αυτό που θα χαρακτήριζε κανείς "φυσιολογική" χρονιά ακριβώς, δεν έχει νόημα λοιπόν ν' αναδειχθεί το άλμα εσόδων της οικιακής αγοράς στα 70 δισεκατομμύρια δολάρια (αφού τα πιο πολλά σινεμά για τους πιο πολλούς μήνες του χρόνου εκείνου ήταν κλειστά). Αξίζει άλλωστε να σημειωθεί πως οι όποιες συγκρίσεις μεταξύ των Δικτυακών υπηρεσιών ψυχαγωγίας και των κινηματογραφικών προβολών δεν είναι 100% ακριβείς γιατί οι πρώτες περιλαμβάνουν και μη κινηματογραφικό περιεχόμενο (όπως τηλεοπτικές σειρές ή ντοκυμαντέρ). Αλλά... και πάλι: από 16.6 δις σε 47.2 δις μέσα σε πέντε κινηματογραφικές σεζόν! Οι Δικτυακές συνδρομητικές υπηρεσίες δεν είναι "μελλοντική τάση" πλέον, είναι ένας από τους κύριους πυλώνες της σύγχρονης ψυχαγωγίας.

Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το 2021 αναδεικνύεται σε πολύ σημαντική χρονιά για την αγορά της κινηματογραφικής διασκέδασης παγκοσμίως. Με τους πρώτους 8 μήνες της να βρίσκουν και πάλι τα πιο πολλά σινεμά κλειστά, πολλές ταινίες "έκαναν πρεμιέρα" στο σαλόνι μέσα από τις Δικτυακές υπηρεσίες των κινηματογραφικών. Ένας αριθμός άλλων ταινιών, δε, έκανε ταυτόχρονη πρεμιέρα σε σινεμά και σαλόνι, ενώ όπου αυτό δεν συνέβη ή δεν θα συμβεί, έχει μικρύνει κατά πολύ η λεγόμενη "χρονική διαφορά" (release window) ανάμεσα στην πρώτη και στην δεύτερη: από τις άλλοτε παγιωμένες τουλάχιστον 90 ημέρες, τείνουν να καθιερωθούν πλέον οι 45. Οι αναλυτές της έκθεσης του MPA υπογραμμίζουν πως αυτό που έκανε, στην ουσία, η πανδημία του COVID-19 ήταν να επιταχύνει κατά πολύ διαδικασίες που βρίσκονταν ήδη σε κίνηση.

Μόλις τώρα, ωστόσο, τον Σεπτέμβριο του 2021, οι πιο πολλοί από μας συνειδητοποιούν πως υπάρχει σοβαρή πιθανότητα να μην ξαναγυρίσει ποτέ η κινηματογραφική αγορά ακριβώς στην μορφή που είχε το 2019 - και αυτό δεν έχει να κάνει με το πότε θα "λήξει" η πανδημία του COVID-19. Αυτή είναι η μία διαπίστωση. Η άλλη είναι πως με τις αλλαγές αυτές να συμβαίνουν τόσο γρήγορα, έχει δημιουργηθεί μία τεράστια ανισορροπία στα έσοδα και τα έξοδα της κινηματογραφικής παραγωγής: μπορεί η οικιακή αγορά να αντιστοιχεί στα περισσότερα χρήματα που συγκεντρώνονται, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως είναι ικανή να στηρίξει το Hollywood και τις απαιτήσεις του σε κονδύλια. Οι φτηνές Δικτυακές συνδρομές και οι πωλήσεις DVD απλώς δεν αρκούν για να καλύψουν τα έσοδα που απαιτεί η χρηματοδότηση των πανάκριβων παραγωγών που ζητά ο κόσμος από τις μεγάλες κινηματογραφικές.

Αυτός ακριβώς είναι ο λόγος για τον οποίο, στην διάρκεια της περσινής κακής χρονιάς, η θεαματική άνοδος της οικιακής κινηματογραφικής αγοράς δεν ήταν αρκετή ώστε να εξισορροπήσει τις μεγάλες απώλειες των σινεμά: ο κλάδος σημείωσε πτώση εσόδων της τάξης του 20% παγκοσμίως (σύμφωνα με μετριοπαθείς εκτιμήσεις μάλιστα). Οι αλλαγές αυτές λοιπόν μπορεί μεν να γίνονται πολύ γρήγορα, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως ο κινηματογραφικός κόσμος είναι έτοιμος για μία μετάβαση από το υπάρχον μοντέλο σε εκείνο της διευρυμένης ταυτόχρονης πρεμιέρας ταινιών στα σινεμά και στο σαλόνι. Τα σινεμά συνεχίζουν να είναι απολύτως απαραίτητα προκειμένου το Hollywood να συνεχίζει να κάνει αυτό που έκανε επιτυχημένα εδώ και πολλές δεκαετίες: να παράγει ταινίες που ο κόσμος αληθινά θέλει να παρακολουθήσει.

Για να είμαστε ειλικρινείς, αυτό θα προτιμούσαμε και εμείς - και θεωρούμε πως αυτό θα έπρεπε να προτιμούν εν τέλει όλοι. Το 2019 είχαμε, κυριολεκτικά, "τα καλύτερα και των δύο κόσμων": τις ολοκαίνουργιες μεγάλες παραγωγές και τα "φρέσκα" εντυπωσιακά blockbuster που θέλαμε να δούμε στα σινεμά ώστε να απολαύσουμε όπως αγαπάμε την κινηματογραφική εμπειρία συνολικά, αλλά και τα Netflix ή Disney Plus στην Smart TV του σαλονιού για οποιαδήποτε άλλη περίσταση θέλαμε να παρακολουθήσουμε άλλα φιλμ. Δεν υπάρχει κανένας λόγος για τον οποίο δεν μπορούμε να έχουμε και τα δύο ξανά ως καθιερωμένους τρόπους ψυχαγωγίας που συνεργάζονται και τροφοδοτούν ο ένας τον άλλο. Για να δούμε, λοιπόν!