Κανείς δεν αμφέβαλλε ποτέ για το γεγονός ότι η τεχνολογία είναι σε θέση να αλλάξει άρδην οποιαδήποτε αγορά στην οποία εμπλέκεται, σε πολλαπλά επίπεδα - όμως το Hollywood είχε εν πολλοίς καταφέρει να την χρησιμοποιήσει ως εργαλείο και να μην τής επιτρέψει να "αλλάξει τους κανόνες του παιχνιδιού" που οι κινηματογραφικές έχουν καθιερώσει εδώ και δεκαετίες. Αυτό ισχύει στις αρχές του 2017... στα τέλη του όμως ενδέχεται να μην συμβαίνει το ίδιο, αν όλες οι συζητήσεις και κινήσεις που γίνονται εκ νέου γύρω από το ζήτημα της διανομής ταινιών οδηγήσουν σε εξελίξεις ικανές να μεταμορφώσουν τον σημερινό σχετικό μηχανισμό σε κάτι διαφορετικό - για όσους έχουν την οικονομική άνεση, τουλάχιστον.

Μέχρι σήμερα η ακολουθία της διάθεσης μιας νέας ταινίας στο κοινό ακολουθούσε την... γνωστή σειρά: προβολή του φιλμ στις κινηματογραφικές αίθουσες, μεσοδιάστημα που ποικίλλει από μερικές εβδομάδες έως μερικούς μήνες, διάθεση του φιλμ σε μεγάλες Δικτυακές υπηρεσίες α λα iTunes για αγορά ή ενοικίαση και σε παρόχους υπηρεσιών α λα COSMOTE TV/Nova για ενοικίαση σε περιορισμένο χρονικό πλαίσιο, ακόμη ένα μεσοδιάστημα μερικών ή περισσότερων εβδομάδων, διάθεση του φιλμ για αγορά σε μορφή DVD/Blu-ray/UHD Blu-ray, ακόμη ένα μεσοδιάστημα πολλών μηνών, διάθεση του φιλμ σε συνδρομητικές υπηρεσίες α λα Netflix/Amazon Prime Video. Είναι μία ακολουθία σχεδιασμένη ώστε να επιτρέπει την μεγιστοποίηση των κερδών από την προβολή κάθε ταινίας και να μην αφήνει παραπονεμένο κανέναν "κρίκο" της αλυσίδας, από τις κινηματογραφικές και τις εταιρείες διανομής έως τα παραδοσιακά καταστήματα και τους Δικτυακούς παρόχους. Το κοινό θα ήθελε η ακολουθία αυτή να είναι χρονικά συντομότερη, όμως εν τέλει η πληθώρα διαθέσιμων επιλογών ενοικίασης και αγοράς σε σημαντικό βαθμό αποζημίωνε για την σχετική αναμονή.

Αποδεδειγμένα υπάρχει, ωστόσο, το κοινό που αφενός δεν συλλέγει ταινίες - οπότε δεν θα τις αγοράσει ούτε σε υλική, ούτε σε ψηφιακή μορφή - αφετέρου έχει... περιορισμένη υπομονή γενικότερα και θα καταφύγει συχνά σε παράνομους τρόπους προκειμένου να παρακολουθήσει μία ταινία που είτε έχασε την ευκαιρία να δει στο σινεμά, είτε θα προτιμούσε να μην πληρώσει με κανέναν τρόπο. Απ' το συγκεκριμένο ποσοστό του κοινού το Hollywood ορθώς θεωρεί πως έχει μεγάλα διαφυγόντα κέρδη - και αντίστοιχες ζημίες προφανώς - μα το πώς ακριβώς θα "βρει την άκρη" με αυτό είναι μία άλλη συζήτηση που δεν εξαντλείται στα όρια ενός άρθρου. Ένα άλλο ποσοστό του κοινού, ωστόσο, θα ήθελε να έχει πρόσβαση στις νέες ταινίες συντομότερα και έχει κάθε διάθεση να καταβάλλει χρηματικό ποσό γι' αυτό μεγαλύτερο του εισιτηρίου των σινεμά. Ίσως και σημαντικά μεγαλύτερο για να τις παρακολουθήσει στο σπίτι του την ίδια ημέρα που έχουν πρεμιέρα στις αίθουσες. Αυτό το κοινό είναι εμπορικά αξιοποιήσιμο - και εκεί θα εστιάσουν, όπως φαίνεται, οι κινηματογραφικές και οι εξειδικευμένες Δικτυακές υπηρεσίες που βρίσκονται στο στάδιο των συζητήσεων για κάτι τέτοιο.

Κάποιες προσπάθειες έχουν ήδη γίνει: η Apple από το 2015 προσφέρει στο iTunes προς ενοικίαση περιορισμένο αριθμό ταινιών παράλληλα με την προβολή τους στα σινεμά, αν και πρόκειται για μικρές παραγωγές, όχι διαφημισμένες και όχι από πολυακουσμένους συντελεστές, οι οποίες το πιθανότερο είναι πως δεν θα "έκοβαν εισιτήρια" μετρήσιμα ούτως ή άλλως. Η Apple χρεώνει $15-$20 για την θέαση των ταινιών αυτών, ανάλογα με την περίπτωση. Υπάρχει άλλωστε και η περίφημη Prima Cinema, μια υπηρεσία exclusive χαρακτήρα και συλλογιστικής που ξεκίνησε από το 2012 (!) να προσφέρει, σε συνεργασία με τις κινηματογραφικές "κανονικά και με τον νόμο", νέες ταινίες από την πρώτη τους ημέρα προβολής στις αίθουσες αλλά με πολύ σημαντικό κόστος: απευθύνεται κυρίως σε κατόχους εγκαταστάσεων home cinema αξιώσεων, χρεώνει τον απαραίτητο server ο οποίος "λαμβάνει" τις νέες ταινίες με ασφάλεια από την αντιγραφή αντί $35.000, ενώ χρεώνει και την προβολή κάθε ταινίας αντί $500 ανά θέαση (!). Το κοινό της Prima Cinema είναι, λοιπόν, εκ των πραγμάτων περιορισμένο και μόνο ως παράδειγμα μπορεί να χρησιμοποιηθεί στην όλη συζήτηση.

Φέτος, ωστόσο, είχαμε το πρώτο ουσιαστικό βήμα: την ίδρυση της υπηρεσίας Screening Room. Αυτή στοχεύει στον... εκδημοκρατισμό της Prima Cinema, επιδιώκωντας να λειτουργήσει σε αρμονική συνεργασία με τις κινηματογραφικές, αλλά να χρεώνει μόλις $150 για τον δέκτη των ταινιών με το ενσωματωμένο σύστημα προστασίας από την αντιγραφή τους και "μόλις" $50 για την θέαση κάθε ταινίας. Πίσω από την Screening Room βρίσκεται ο Sean Parker των Napster και Facebook, ανοιχτά θετικοί για την όλη ιδέα είναι μεγάλοι σκηνοθέτες, όμως τα πιο πολλά στελέχη των κινηματογραφικών παραμένουν δύσπιστα ή αρνητικά προσκείμενα απέναντι στην εμπορική της λειτουργία. Έχουν τα δίκια τους: από την μία πλευρά είναι ανεξέλεγκτο το τί μπορεί να συμβεί στο οικιακό περιβάλλον όταν προβάλλεται εκεί μία νέα ταινία - υπάρχουν τρόποι "εγγραφής" κακής ποιότητας που όμως θα έκαναν ζημιά στις εισπράξεις των εισιτηρίων μιας ταινίας αν αντίτυπό της "έβγαινε στο torrents" την επόμενη της πρεμιέρας της - από την άλλη δεν υπάρχει τρόπος να ελεγχθεί και το... πόσοι ακριβώς θα παρακολουθήσουν μια νέα ταινία μέσω Screening Room, γι' αυτά τα $50.

Αξίζει να σημειωθεί πως οι σθεναρές αυτές αντιστάσεις υπάρχουν παρά το γεγονός ότι η Screening Room έχει προτείνει τα $20 από τα $50 κάθε προβολής νέας ταινίας στο σπίτι να αποδίδονται στις κινηματογραφικές αίθουσες και τις εταιρείες διανομής έτσι ώστε, θεωρητικά, αυτές να μην χάνουν (τόσα) έσοδα από την προβολή της στα σπίτια. Τα σινεμά και οι διανομείς ανέκαθεν ήταν ο ισχυρότερος μοχλός "πίεσης" προς το Hollywood ώστε αυτό να μην προχωρήσει στην διάθεση των νέων ταινιών απευθείας στο οικιακό κοινό παράλληλα με τις κινηματογραφικές αίθουσες. Η Screening Room το γνώριζε, εξ ου και το γενναιόδωρο ποσοστό που προτείνει, όμως αυτή τη φορά είναι το ίδιο το Hollywood που διστάζει για επανεξετάσει το θέμα με διαφορετικά δεδομένα - εν μέρει λόγω του Internet και της πιθανής του χρήσης ως μέσου διάδοσης κλεψίτυπων αντιτύπων νέων φιλμ. Καμία απορία, λοιπόν, που η Screening Room βρίσκεται "μετέωρη" από το καλοκαίρι, αναμένοντας εξελίξεις οι οποίες μπορεί να μην έλθουν σε χρονικό πλαίσιο ευνοϊκό για την επιβίωσή της.

Τελευταίο "επεισόδιο" στο όλο σήριαλ; Οι φημολογούμενες νέες συζητήσεις της Apple με τις κινηματογραφικές για προβολή των νέων ταινιών - των blockbuster βέβαια αυτή τη φορά - σε αίθουσες και iTunes παράλληλα αντί υψηλού, άγνωστου για την ώρα, αντιτίμου. Δεν είναι η πρώτη φορά που το Hollywood ακούει τέτοια πρόταση του αμερικανικού κολοσσού, καθώς ο εκλιπών Steve Jobs την είχε ξανακάνει το 2008 - όμως τα στελέχη των κινηματογραφικών είχαν τότε αποφανθεί πως δεν... θέλουν να έχουν την τύχη των συναδέλφων τους των δισκογραφικών, εξ ου και η αρνητική τους απάντηση.

Σχεδόν μία δεκαετία αργότερα, όμως, το σκηνικό είναι διαφορετικό. Αν και ακόμη αξιολογότατα, τα κέρδη του Hollywood από τις κινηματογραφικές αίθουσες αυτές καθ' αυτές βρίσκονται σε καθοδική πορεία. Οι θεατές γίνονται κάθε χρόνο όλο και περισσότερο απαιτητικοί όσον αφορά στις επιλογές που θέλουν να έχουν για το περιεχόμενο που τούς ενδιαφέρει. Ίσως το 2017 αποδειχθεί η χρονιά που είτε οι αντιστάσεις του Hollywood θ' αρχίσουν να κάμπτονται βάσει οικονομικών λόγων, είτε θα βρεθεί εκείνος ο ασφαλής τρόπος οικιακής διανομής των νέων παραγωγών που θα το "πείσει" να επανεξετάσει τα πράγματα. Το σίγουρο είναι ένα: το όλο θέμα είναι πια αντικείμενο συζήτησης ανοιχτής και έντονης. Και η... πολλή συζήτηση φέρνει, ενίοτε, αλλαγές.