Είναι, μερικές φορές, άκρως απογοητευτικό το γεγονός ότι η βιομηχανία της ηλεκτρονικής διασκέδασης στο σπίτι δεν δείχνει να μαθαίνει από τα λάθη της. Εξοργιστικό σχεδόν. Όμως προς ακόμη ένα τέτοιο... κρούσμα βαδίζουν οι εταιρείες καταναλωτικών ηλεκτρονικών αυτές τις μέρες - και, ενώ είναι ακόμη πολύ νωρίς για να φανούν οι επιπτώσεις του νέου "φάουλ", ο παραλληλισμός που μπορεί να γίνει με άλλο, μεγάλο φάουλ του παρελθόντος μόνο τυχαίο δεν θα τον χαρακτήριζε κανείς. Στην ουσία, πρόκειται για το... ίδιο φάουλ, σε υψηλότερη ανάλυση!
Για να θέσουμε το θέμα - και την ένστασή μας - στο κατάλληλο πλαίσιο, μικρό... rewind στα μέσα της δεκαετίας του '90. Τότε τα μεγάλα τηλεοπτικά δίκτυα (πρώτα στις ΗΠΑ και μετά στην Ευρώπη) ξεκίνησαν οι πρώτες δοκιμές για την εικόνα υψηλής ευκρίνειας. Το έκαναν χωρίς σαφή χάρτη, χωρίς προδιαγραφές συμφωνημένες κι οριοθετημένες αρχικά. Μέχρι που, στα μέσα της επόμενης δεκαετίας, το εργοστασιακό κόστος για τις πρώτες τηλεοράσεις και προβολείς υψηλής ευκρίνειας έφτασε σε αρκετά χαμηλά επίπεδα ώστε να στηρίξει καταναλωτικά προϊόντα. Κι εκεί... άρχισαν τα παρατράγουδα, φυσικά, καθώς - ελλείψει προσυμφωνημένων προδιαγραφών - η έννοια της "υψηλής ευκρίνειας" (high-definition ή ευρύτερα γνωστή με τα δύο "μαγικά γράμματα" HD) έγινε... ελαστική.
Όλοι θυμόμαστε τα όχι εύκολα απαντήσιμα ερωτήματα. Είναι η εικόνα των 720 γραμμών προοδευτικής σάρωσης, HD; Όχι, δηλαδή όχι ακριβώς, αλλά περίπου. Είναι HD-Ready. Είναι η εικόνα των 1080 γραμμών εναλλασόμενης σάρωσης (interlaced ή 1080i), υψηλή ευκρίνεια; Ή μόνο η εικόνα των 1080 γραμμών προοδευτικής σάρωσης (progressive ή 1080p); Και η ενδιάμεση ανάλυση των 768 γραμμών είναι... αρκετά υψηλή ευκρίνεια ή πραγματική είναι μόνο αυτή των 1080 γραμμών; Οι διαφημίσεις δεν βοηθούσαν, τα ειδικά μέσα ενημέρωσης αμήχανα αντιμετώπισαν την υψηλή ευκρίνεια με την... ευρύτερη έννοια, οι εμπορικές αλυσίδες ακόμη περισσότερο γενικευμένα. Και έτσι δημιουργήθηκε σύγχυση στο κοινό.
Αν η σύγχυση ήταν απλώς... θεωρητική, δεν θα το συζητούσαμε τόσο - η συγκεκριμένη όμως οδήγησε σε παρεξηγημένες αγορές. Οι λεγόμενοι early adopters (όντας και ενημερωμένοι καλύτερα) αγόρασαν μεν τηλεοράσεις "HD Ready" από νωρίς, γνωρίζοντας ότι σε 12-18 μήνες θα αγοράσουν καινούργιες "TrueHD", πολύς άλλος κόσμος όμως δεν το ήξερε. Η χρονική διαφορά ανάμεσα στην κυκλοφορία των πρώτων και των δεύτερων δεν βοήθησε επίσης. Οι εξευτελιστικές προσφορές των καταστημάτων στις HD-Ready όταν έρχεται η ώρα για λογικού κόστους τηλεοράσεις HD, δεν βοήθησαν επίσης. Κι έτσι εκατομμύρια καταναλωτές σε όλο τον κόσμο βίωσαν για δυόμισι χρόνια περίπου την "επανάσταση της υψηλής ευκρίνειας" με τρόπο κοστοβόρο, ασύμφορο και σίγουρα κάθε άλλο παρά ιδανικό.
Το... απαραίτητο fast forward στο σήμερα, λοιπόν. Η αμερικανική Consumer Electronics Association ανακοίνωσε πριν από μερικές μέρες τις προδιαγραφές του προτύπου εικόνας που διαδέχεται την υψηλή ευκρίνεια: την λεγόμενη υπερυψηλή ευκρίνεια, Ultra HD ή UHD. Το έκανε, βέβαια, ελαφρώς... αργά, αφού υπάρχουν ήδη στην αγορά το λιγότερο δύο προβολείς UHD και ως τα Χριστούγεννα θα υπάρχουν και δύο τηλεοράσεις UHD: προϊόντα, με άλλα λόγια, που ήδη δεν υπακούν σε επίσημες προδιαγραφές. Πρώτο "φάουλ" ή έστω "κακός χειρισμός" των όποιων ιθυνόντων.
Το δεύτερο "φάουλ", ωστόσο, είναι το... ακριβώς ανάλογο του φιάσκου HD-Ready/TrueHD των περασμένων ετών. Η CEA χαρακτηρίζει ως "Ultra HD" τα μέσα προβολής με ανάλυση 2160 γραμμών προοδευτικής σάρωσης, σε δύο διαφορετικές οριζόντιες αναλύσεις. Αυτό δεν είναι το πραγματικό θέμα, γιατί η διαφορά είναι μικρή (4096x2160 ή 3840 x2160) και ουσιαστικά δεν επηρεάζει την ποιότητα της εικόνας. Το πραγματικό θέμα είναι ότι η ανάλυση των 2160p γραμμών ή 4Κ - όπως ήταν γνωστή μέχρι σήμερα - δεν είναι η μόνη που χαρακτηρίζεται ως "Ultra HD": έτσι ακριβώς ονομάζεται... και η ακόμη υψηλότερη ανάλυση 7680x4320 pixel ή 8Κ, η οποία έχει θεσπιστεί ως πρότυπο νωρίτερα στη χρονιά από την International Telecommunication Union. Είναι η ίδια ανάλυση οθόνης για την οποία ήδη εργάζεται το ιαπωνικό κανάλι NHK, ονομάζοντας την τεχνολογία αυτή Super Hi-Vision.
Τί έχουμε ξανά, λοιπόν; Δύο διαφορετικά πρότυπα εικόνας, που ονομάζονται και τα δύο Ultra High-Definition, με σημαντική όμως διαφορά στα τεχνολογικά χαρακτηριστικά και ολοφάνερα διαφορετικό ορίζοντα άφιξης στα ράφια των καταστημάτων. Η "μικρή" υπερυψηλή ευκρίνεια (να τις πούμε... UHD-Ready τις συσκευές που θα την αξιοποιούν;) είναι τυπικά έτοιμη και όλοι περιμένουμε πως θα παίξει το ρόλο της το 2013, παρά το γεγονός ότι τα σχετικά προϊόντα θα είναι αρχικά πανάκριβα. Η "μεγάλη" υπερυψηλή ευκρίνεια (να τις πούμε... TrueUHD τις συσκευές που θα την αξιοποιούν;) είναι ακόμη ανέτοιμη, οι Ιάπωνες όμως είναι πεπεισμένοι πως μπορούν να έχουν πειραματικά μοντέλα πλήρως λειτουργικά κι έτοιμα για παραγωγή μέχρι τα τέλη του 2015. Κι αναρωτιόμαστε: πώς περιμένουν οι κατασκευαστές να πειστούν αυτή τη φορά οι λεγόμενοι early adopters (εκείνοι οι καταναλωτές που θέλουν πρώτοι την τεχνολογία αιχμής και μπορούν να την πληρώσουν) να αγοράσουν στις διόλου ευκαταφρόνητες τιμές των €20.000-€25.000 τη "μικρή" υπερυψηλή ευκρίνεια μέσα στο 2013, όταν γνωρίζουν ότι η "μεγάλη" υπερυψηλή ευκρίνεια απέχει μόλις δύο χρόνια μακριά; Όσα ξέρουν, ξέρουμε!
