Δεν έχουν περάσει παρά ελάχιστες ημέρες από την επίσημη πρεμιέρα της πρώτης τηλεόρασης ανάλυσης 4K2K - της λεγόμενης υπερυψηλής ευκρίνειας - της Sony και της αντίστοιχης της LG. Η ιαπωνική εταιρεία έχει επιβεβαιώσει τιμή πώλησης για τη δική της πρόταση τα $25.000, η LG τα $19.900... όμως οι φωνές που έχουν αρχίσει να "ακούγονται" στο Web για το νέο αυτό βήμα στην εξέλιξη της οικιακής εικόνας δεν αφορούν στις υψηλές αυτές τιμές. Αφορούν, παραδόξως, στο αν και κατά πόσο... έχει νόημα η μετάβαση από τα 1920x1080 pixel, στα 4096x2160. Και, θα πρέπει να παραδεχτούμε, από μερικές απόψεις οι φωνές αυτές δεν είναι ανόητα οπισθοδρομικές, ούτε παράλογες.
Αυτή τη φορά δεν είναι η έλλειψη περιεχομένου τόσο το ζήτημα. Όταν η αγορά... "το σκεφτόταν" να πραγματοποιήσει τη μετάβαση από τη συμβατική ευκρίνεια στην υψηλή - με άλλα λόγια από την ανάλυση τηλεόρασης και DVD, στην ανάλυση των 720 και 1080 γραμμών - υπήρχε πραγματικό πρόβλημα γιατί δεν υπήρχε σε τίποτε ουσιαστικά υποδομή. Δεν υπήρχαν ούτε ολοκληρωμένες διαδικασίες επεξεργασίας υλικού σε HD, ούτε κατάλληλα μέσα αποθήκευσης, ούτε ικανοί αλγόριθμοι συμπίεσης, ούτε κυκλώματα επεξεργασίας εικόνας αρκετά "έξυπνα" (σε καταναλωτικά προϊόντα πάντοτε) ώστε να υποβοηθήσουν τη μετάβαση αυτή. Όλα χρειάστηκαν καιρό και πειραματισμό. Πολύ.
Η μετάβαση στα 4Κ2Κ θα είναι, από πλευράς περιεχομένου, ομαλότερη. Οι κινηματογραφικές έχουν ήδη αρχίσει εδώ και 4-5 χρόνια να κρατούν τα master αντίτυπα των ταινιών τους (απ' όπου προέρχονται στη συνέχεια οι εκδόσεις σε Blu-ray) σε αυτήν ή ακόμη και υψηλότερη ανάλυση. Το ίδιο το φορμά του Blu-ray επιδέχεται "επέκτασης" που τού χαρίζει τον περίπου τετραπλάσιο ή πενταπλάσιο χώρο αποθήκευσης απ' ότι σήμερα (περί τα 250 GB δηλαδή). Και τα υποσυστήματα επεξεργασίας εικόνας που ενσωματώνει π.χ. η νέα τηλεόραση της 4K2K της Sony μπορούν να αναβαθμίσουν τις γραμμές από μία πηγή υψηλής ευκρίνειας σε εικόνα υπερυψηλής, πολύ καλύτερα απ' ότι οι τηλεοράσεις π.χ. του 2004-2008. Η πρόοδος που συντελέστηκε την τελευταία δεκαετία δεν ήταν καθόλου μικρή και η υπερυψηλή ευκρίνεια αναμενόμενα "θα πατήσει" εκεί.
Το πρόβλημα είναι, παραδόξως, άλλο - και έχει να κάνει με... απλούς νόμους της φυσικής και της οπτικής μηχανικής. Εν τέλει, με τα μάτια μας. Η πλειοψηφία των ανθρώπων παρακολουθεί ο,τιδήποτε στην οθόνη της τηλεόρασης του σαλονιού από απόσταση 3.5-4.00 μέτρων περίπου. Σε μία τηλεόραση διαγωνίου 42-55 ιντσών αυτή η απόσταση δεν είναι αρκετή για να αξιοποιήσει το ανθρώπινο μάτι όλη τη λεπτομέρεια που προσφέρει η εικόνα υψηλής ευκρίνειας (1080p) σήμερα: το υλικό εννοείται πως αποδίδεται ποιοτικότερα απ' ότι αν προβάλλαμε εικόνα ανάλυσης π.χ. 576p στις ίδιες διαγωνίους, όμως και πάλι στην ουσία δεν μπορούμε να απορροφήσουμε όλη την οπτική πληροφορία. Η εικόνα φαίνεται περισσότερο συμπαγής και ομαλή, αλλά μόνο στο "εκπαιδευμένο" μάτι . Για τον πιο πολύ κόσμο, σημαντικότερο ρόλο στην αντιληπτή ποιότητα εικόνας (και πάντοτε από την δημοφιλέστερη απόσταση θέασης των 3.5-4.0 μέτρων) παίζουν άλλα πράγματα - όπως π.χ. η υψηλή αντίθεση - παρά η ανάλυση αυτή καθ' αυτή.
Και... πίσω στην ανάλυση 4Κ2Κ τώρα. Για να εκτιμήσει κανείς όπως πρέπει και να θαυμάσει αληθινά το πόσο λεπτομερέστερη εικόνα μπορούν να αποδώσουν οι νέες τηλεοράσεις υπερυψηλής ευκρίνειας των Sony και LG, θα πρέπει να "συντρέχουν" τρεις συνθήκες ταυτόχρονα. Θα πρέπει οι τηλεοράσεις αυτές να είναι σημαντικά μεγαλύτερης διαγωνίου - από 80 ίντσες και πάνω, όπως οι συγκεκριμένες - ειδάλλως τα τέσσερις φορές μικρότερα pixel θα "χαθούν" οπτικά. Θα πρέπει ο θεατής να κάθεται σε κατάλληλη απόσταση ώστε τα μάτια του να είναι σε θέση να διακρίνουν την αυξημένη λεπτομέρεια που συνθέτουν τα 4 φορές μικρότερα pixel (η απόσταση αυτή να είναι με άλλα λόγια μικρότερη από τα 3-4 μέτρα). Και θα πρέπει το υλικό που προβάλλεται να είναι "αληθινής" υπερυψηλής ευκρίνειας, ανάλυσης 4Κ2Κ εξ αρχής δηλαδή. Η θεαματικά περισσότερη οπτική πληροφορία της εικόνας τόσων pixel δεν έχει σχέση με αυτήν που θα προκύψει όταν η τηλεόραση απλώς διπλασιάσει τεχνητά τις 1080 γραμμές σε 2160. Χμ.
Με τους φίλους και τις φίλες του Αθηνόραμα Digital που θα παρατηρήσουν πως... δεν είναι και λίγες ακριβώς οι προϋποθέσεις κάτω από τις οποίες θα απολαύσει κανείς όπως πρέπει την υπερυψηλή ευκρίνεια, θα συμφωνήσουμε. Εδώ έχουν γίνει δεκάδες απογοητευτικά πειράματα με τις αναλύσεις των 720p και 1080p (οι πιο πολλοί θεατές δεν ήταν σε θέση να διακρίνουν διαφορά από την "φυσιολογική" απόσταση θέασης των 5 μέτρων), για την ανάλυση των 2160p δεν θα υπήρχαν αμφιβολίες; Οι απόψεις που θέλουν τα 4Κ2Κ να είναι καταλληλότερα για διαγωνίους και αποστάσεις σχετικές με προβολείς και όχι με τηλεοράσεις, έχουν επίσης βάση. Θα δίναμε, ωστόσο, σε όλα τα μέσα προβολής εικόνας υπερυψηλής ευκρίνειας αυτό που οι Αγγλοσάξονες αποκαλούν... "the benefit of the doubt": θα κρατούσαμε, δηλαδή, επιφυλάξεις μέχρι το "αληθινό" υλικό 4K2K να έχει την ευκαιρία του. Μέρα που, ε, αργεί ακόμη - οπότε... υπομονή!
