Οποιοσδήποτε έχει παρακολουθήσει από κοντά οποιαδήποτε αγορά - όχι μόνο της τεχνολογίας ή των τηλεπικοινωνιών ή της ηλεκτρονικής διασκέδασης - μπορεί να επιβεβαιώσει το εξής απλό: τα μονοπώλια και τα ολιγοπώλια δεν συμφέρουν ποτέ το καταναλωτικό κοινό. Δυστυχώς σε ακριβώς αυτού του είδους την κατάσταση δείχνει να έχει περιπέσει η παγκόσμια αγορά εδώ και 9 μήνες σχεδόν, όσον αφορά σ' ένα προϊόν που αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα αμέτρητων καταναλωτικών ηλεκτρονικών σήμερα: τους κοινούς, μηχανικούς σκληρούς δίσκους. Και πρόκειται για μία κατάσταση που, δυστυχώς, είναι πολύ πιθανό να χρειαστεί να υπομείνουμε όλοι μας για καιρό, καθώς τα περιθώρια αντίδρασης του καταναλωτικού κοινού είναι περιορισμένα. Για κάποιους, πολύ βολικά περιορισμένα.
Συγκεκριμένα: το κόστος απόκτησης των μηχανικών σκληρών δίσκων - που συνεχίζουν να είναι και η πλειοψηφία του είδους που αγοράζει ο κόσμος όσον αφορά στα αποθηκευτικά μέσα - είχε εκτοξευθεί στα ύψη πέρυσι το χειμώνα, ύστερα από τις μεγάλες πλημμύρες της Ταϋλάνδης. Η αύξηση είχε κατά περιόδους αγγίξει και το 100%-120% στις δημοφιλείς χωρητικότητες (500 GB - 1 TB) και μετά από κάποιο διάστημα σταθεροποιήθηκε περίπου στο 50% του επιπέδου που κόστιζαν προ πλημμύρων. Ένας εσωτερικός σκληρός δίσκος 3.5 ιντσών του π.χ. 1 TB, το καλοκαίρι του 2011 μπορούσε να αποκτηθεί αντί €60-€65, ενώ ένας εξωτερικός αντί €90-€99. Σήμερα, οι ίδιοι σκληροί δίσκοι κοστίζουν €100 και €120 αντίστοιχα, ενώ πολύ μεγάλες αυξομειώσεις είχαμε όλο αυτό το διάστημα και στις μεγαλύτερες χωρητικότητες (1.5 TB - 3 TB), αλλά και στις εισαγωγικές (250GB/320 GB).
Η αύξηση της τάξης του 25%-30% στην οποία έχει "σταθεροποιηθεί" το κόστος των μηχανικών σκληρών δίσκων ισχύει εδώ και πάρα πολλές εβδομάδες - το χειρότερο όμως είναι πως δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι θα γυρίσουμε σύντομα στα παλαιότερα επίπεδα κόστους. Η πασίγνωστη εταιρεία αναλύσεων iSuppli θεωρεί πως η αγορά δεν θα δει τιμές επιπέδου προ-πλημμύρων έως το 2014 (!), κάτι που θεωρούσαμε σενάριο απαισιόδοξο. Υψηλόβαθμο στέλεχος της Western Digital, ωστόσο, της ίσως μεγαλύτερης κατασκευάστριας σκληρών δίσκων σήμερα, βεβαίωσε σε συνέντευξή του πριν από μερικές μέρες ότι δεν θα συμβεί κάτι τέτοιο πριν από το 2ο τρίμηνο του 2013, 18 μήνες μετά τις καταστροφές στην Ταϋλάνδη!
Το πρόβλημα, φυσικά, έγκειται στο γεγονός ότι συμφέρει τις κατασκευάστριες εταιρείες να κρατήσουν το κόστος των σκληρών δίσκων όσο πιο ψηλά γίνεται, για όσο περισσότερο καιρό γίνεται. Γι' αυτό και, παρ' ότι η παραγωγή τους στην Ταϋλάνδη έχει ξεκινήσει και πάλι και ομαλοποιηθεί εδώ και 4 ή 5 μήνες το λιγότερο, οι δύο μεγάλοι κατασκευαστές σκληρών δίσκων σήμερα - οι Western Digital και Seagate - προβάλλουν όλων των ειδών τις δικαιολογίες ώστε το κόστος των συγκεκριμένων προϊόντων τους να μην μειώνεται πάλι σε "φυσιολογικά" επίπεδα. Κάτω από κανονικές συνθήκες κάτι τέτοιο δεν είναι απλώς αντιδεοντολογικό, είναι ποινικά διώξιμο. Είναι επίσης κάτι που ο υγιής ανταγωνισμός άλλοτε θ' αντιμετώπιζε "από μόνος του": οι καταναλωτές θα προτιμούσαν να αγοράσουν σκληρούς δίσκους άλλων εταιρειών, φθηνότερους, εξαναγκάζοντας τις WD και Seagate να αλλάξουν τακτική.
Κι εκεί βρίσκεται το αληθινό πρόβλημα. Οι Western Digital και Seagate μαζί ελέγχουν το 85% (!) του συνόλου των πωλήσεων καταναλωτικών σκληρών δίσκων στον κόσμο. Οι δύο εταιρείες είχαν προβεί σε εξαγορές ανταγωνιστικών τους εταιρειών - συμπτωματικά ή... όχι και τόσο, σύμφωνα με τις σχετικές θεωρίες συνομωσίας - τα τελευταία δύο χρόνια: η Seagate εξαγόρασε το τμήμα σκληρών δίσκων της Samsung, ενώ η Western Digital το αντίστοιχο της Hitachi. Οι Seagate και Samsung, άλλωστε, είναι και οι κύριοι προμηθευτές άλλων μεγάλων πολυεθνικών που κατασκευάζουν προϊόντα με ενσωματωμένους σκληρούς δίσκους - από H/Y desktop, laptop και media player, μέχρι Xbox 360 και PlayStation3. Εμμέσως, λοιπόν, και παρά τις συμφωνίες μεγάλων ποσοτήτων που συνάπτουν με τις πολυεθνικές αυτές, οι Seagate και Western Digital επηρεάζουν και άλλες παράπλευρες αγορές.
Το χειρότερο όλων, λοιπόν, είναι το προφανές: όταν υπάρχει ανάγκη αλλά όχι επιλογές - όπως συμβαίνει αυτόν τον καιρό με το κοινό που έχει αυξημένες ανάγκες αποθηκευτικού χώρου αλλά σχεδόν αποκλειστικά μοντέλα μόνο αυτών των δύο εταιρειών στη διάθεσή του - ο πρακτικός... εκβιασμός, περνάει. Είναι τα κακά των ολιγοπωλίων ή μονοπωλίων, τα οποία γι' αυτό το λόγο ακριβώς δεν θέλει κανένας μας να υφίστανται. Η στάση των WD και Seagate, ωστόσο, είναι κάτι που αξίζει να έχει "στο πίσω μέρος του μυαλού του" ο καταναλωτής: μπορεί οι δύο εταιρείες να βρίσκονται σε πλεονεκτική θέση σήμερα, αλλά δεν θα είναι για πάντα. Και τότε... ίσως θα είναι ώρα για μία απάντηση. Απ' όλους μας.
