Μία σειρά από σχετικά άρθρα είχαν ήδη γραφτεί τα προηγούμενα εικοσιτετράωρα, καθώς... φαινόταν από τις αρχές της εβδομάδας "πού πήγαινε το πράγμα", είναι όμως πια κι επίσημο: η Apple, o αμερικανικός τεχνολογικός κολοσσός που δικαίως "όλοι αγαπάμε να μισούμε" (και το αντίθετο αν τυγχάνουμε και χρήστες προϊόντων της), άγγιξε σε χρηματιστηριακή αξία το ένα τρισεκατομμύριο δολάρια. Είναι όχι μόνο η πρώτη τεχνολογική εταιρεία που κατορθώνει κάτι τέτοιο, αλλά η πρώτη εταιρεία οποιουδήποτε είδους στην ιστορία. Και ναι μεν ο όρος "χρηματιστηριακή αξία" να είναι απ' όλες τις απόψεις γελοίος - τόσο όσον αφορά στο τί σημαίνει πρακτικά όσο και στο πώς δημιουργείται - όμως σκιαγραφεί γλαφυρά ένα από τα μεγαλύτερα οικονομικά ζητήματα και παράδοξα των τελευταίων δεκαετιών: αυτό της απίστευτης έως παράλογης άνθησης πολυεθνικών εις βάρος, ουσιαστικά, των καταναλωτικών κοινωνιών στις οποίες στηρίζουν τον λόγο ύπαρξής τους.

Ούτε η Apple, ούτε καμία άλλη εταιρεία δεν αξίζει, φυσικά, στην πραγματικότητα ένα τρισεκατομμύριο δολάρια. Πρόκειται για έναν ανόητο αριθμό που δεν αντικαθρεπτίζεται σε κανένα επίπεδο στον πραγματικό κόσμο, αλλά μόνο στον εικονικό του χρηματιστηρίου (και το πόση σημασία δίνεται σε αυτόν είναι ένα άλλο μεγάλο θέμα συζήτησης για κάποια άλλη στιγμή). Το αληθινό πρόβλημα, ωστόσο, είναι πως πρόκειται για μία "οικονομική εντύπωση" που δημιουργείται βάσει κάποιων δεδομένων πραγματικών - τα οποία όμως δεν κολακεύουν εν τέλει τον αμερικανικό κολοσσό. Και τα οποία δεν είναι δύσκολο ν' απαριθμήσει κανείς.

Ναι, η Apple είναι σταθερά επικερδής στις περισσότερες προϊοντικές κατηγορίες όπου δραστηριοποιείται. Ναι, κινείται με μεγάλα περιθώρια κέρδους, κάτι που αρέσει στους επενδυτές. Ναι, έχει μεγάλα αποθεματικά κεφαλαίων και ίδιο πλούτο. Αλλά αυτά είναι εφικτά γιατί η Apple επίσης κατασκευάζει τα προϊόντα της σε χώρες όπου οι μισθοί των εργοστασίων είναι πείνας, γιατί η Apple υπερχρεώνει ακόμη και την τελευταία βίδα στα προϊόντα αυτά, γιατί η Apple αξιοποιεί κάθε θεμιτό κι αθέμιτο μοχλό πίεσης για να αποσπά τις τιμές που θέλει από τις συνεργάτιδές της στην κατασκευή των προϊόντων της, γιατί η Apple συστηματικά και επιδέξια φοροδιαφεύγει σε παγκόσμιο επίπεδο εκμεταλλευόμενη τις βολικές "τρύπες" του χρηματοκοινομικού συστήματος.

Ο καπιταλισμός, φυσικά, με αυτόν τον τρόπο λειτουργεί και το αντιλαμβανόμαστε πλήρως. Δεν υπάρχει περιθώριο ψευδαίσθησης στο γεγονός ότι η Apple... επιβραβεύεται, στην ουσία, από το εκάστοτε χρηματιστήριο για τις επιλογές και πρακτικές της ως αντιπροσωπευτική περίπτωση εταιρείας με αυτή τη φιλοσοφία. Όμως εξίσου αληθινό είναι το γεγονός ότι η Apple ουσιαστικά παράγει και συσσωρεύει πλούτο χωρίς να επιστρέφει παρά ένα πολύ μικρό ποσοστό του στις κοινωνίες απ' όπου τον αντλεί, κάτι που θα έπρεπε να είχε αλλάξει εδώ και πολλά χρόνια. Οι όποιες φιλανθρωπίες γίνονται με χρήματα της Apple κυριολεκτικά ωχριούν μπροστά στα αμύθητα ποσά που ο αμερικανικός κολοσσός συγκεντρώνει κάθε χρόνο και κρατά ανέγγιχτα σε φορολογικούς παραδείσους.

Πριν από τους... πανηγυρισμούς, λοιπόν, που διαβάζουμε δεξιά κι αριστερά αναφορικά με την "πρώτη εταιρεία στον κόσμο που αξίζει 1 τρις δολάρια", ίσως θα είχε νόημα να προσδιορίσει κανείς τί ακριβώς σημαίνει το "αξίζει". Γιατί αν "αξίζει" τόσα χρήματα μόνο για τους ανθρώπους που θησαυρίζουν από τέτοιες διαπιστώσεις, τότε στην πραγματικότητα δεν αξίζει τίποτε. Και ίσως θα είχε νόημα να φανταστεί κανείς πόσο μεγαλύτερη θα ήταν η δημοτικότητα της Apple ως εταιρείας αν δεν επέλεγε να ενεργεί σε όλα τα επίπεδα με τον τρόπο που το κάνει, αλλά με διάθεση να προσφέρει τα προϊόντα της σε πιο πολύ κόσμο καθιστώντας τα περισσότερο προσιτά ή να μοιραστεί μεγαλύτερο τμήμα του πλούτου που παράγει με τους συνεργάτες, το εργατικό δυναμικό και τις κοινωνίες που την στηρίζουν.

Μέχρις ότου συμβεί κάτι τέτοιο η Apple θα είναι περισσότερο ένα αξιοθαύμαστο παράσιτο παγκοσμίου βεληνεκούς, παρά η εταιρεία-θαύμα που θα ήθελε να θεωρείται - εικόνα που, τραγελαφικά, καλλιεργεί επί δεκαετίες ακριβώς επειδή είναι... εισπράξιμη.