Όχι ότι κατά βάση περιμέναμε κάτι διαφορετικό. Από την ημέρα που διαβάσαμε πως ο Mark Zuckerberg - ο ιδρυτής, διευθύνοντας σύμβουλος και κύριος μέτοχος του Facebook - κλήθηκε σε ακροαματική διαδικασία από την αμερικανική γερουσία αναφορικά με το πιο πρόσφατο σκάνδαλο διαρροής προσωπικών δεδομένων σχεδόν 90 εκ. Αμερικανών, γνωρίζαμε πως το όλο... σόου θα ήταν ακριβώς αυτό: μία θεατρική παράσταση "για τα μάτια του κόσμου" και τίποτε περισσότερο. Ακόμη και αυτό που φανταζόμασταν, όμως, αποδείχθηκε... πολύ δύσκολο για τους Αμερικανούς γερουσιαστές που κάθησαν τον Zuckerberg απέναντί τους χθες για "να πάρουν απαντήσεις" για λογαριασμό τους και λογαριασμό όλων μας.

Από... επαγγελματική διαστροφή παρακολουθήσαμε σχεδόν όλη την πεντάωρη ανταλλαγή ερωταπαντήσεων - σε στυλ "Ρωτάω, έτοιμος;" Έτοιμος, μισό να πατήσω το Play μόλις τελειώσεις" - και, αν μη τί άλλο, μπορούμε να προσυπογράψουμε αυτό: οι γερουσιαστές δεν πήραν απαντήσεις γιατί οι περισσότεροι δεν μπορούσαν καν να κάνουν τις σωστές ερωτήσεις. Όσοι, δε, κατάφεραν να κάνουν κάποιες προσέκρουσαν στην προετοιμασία της νομικής ομάδας του Zuckerberg, η οποία τού είχε σκιαγραφήσει λεπτομερή τρόπο απόκρουσης ή αποφυγής για πρακτικά οποιοδήποτε "φλέγον" ζήτημα σχετικό με την λειτουργία του Facebook.

Αποτέλεσμα: από την χθεσινή ακροαματική διαδικασία (που θα συνεχιστεί σήμερα αλλά χωρίς να περιμένουμε διαφορετικό αποτέλεσμα προφανώς) δεν έγινε κανείς μας σοφότερος σε τίποτε ουσιαστικό αναφορικά με τα "φάουλ" του Facebook. Και ο... ρομποτικός Mark Zuckerberg βγήκε από την αίθουσα με το ίδιο χαμόγελο που είχε στα χείλη μπαίνοντας σε αυτήν, καθώς στην ουσία δεν δεσμεύθηκε σε τίποτε παραπάνω από εκείνα για τα οποία είχε ήδη δεσμευθεί σε διάφορες ανακοινώσεις της εταιρείας του το τελευταίο διάστημα.

Το πρόβλημα φυσικά - όπως σκιαγράφησε με σαφήνεια σε σχετική ανάλυση το Wired - είναι πως οι "δεσμεύσεις" του Mark Zuckerberg για "αλλαγές" που πρέπει να κάνει στο Facebook ώστε να προστατεύσει την ιδιωτικότητα και τα προσωπικά δεδομένα που συλλέγονται εκεί, γίνονται πάντοτε αφού "πιαστεί στα πράσα" και "ζητήσει συγνώμη". Και γίνονται με τον ίδιο ακριβώς τρόπο τα τελευταία... 14 χρόνια, από την πρώτη μέρα που ο διευθύνοντας του Facebook ολοφάνερα ξεκίνησε να συλλέγει όλα αυτά τα δεδομένα με εμπορικό σκοπό. Αυτό δεν θα ήταν απαραίτητα κακό από μόνο του, όμως η "κόκκινη γραμμή" που διαχωρίζει το πώς αξιοποιούνται "ηθικά" αυτά τα δεδομένα για να θησαυρίζει το Facebook έχει... μετακινηθεί τόσες φορές, ώστε να μην έχει πια νόημα η οποιαδήποτε "δέσμευση" του Zuckerberg.

Οποιοσδήποτε παρακολούθησε την ακροαματική διαδικασία κατά την οποία ο διευθύνοντας σύμβουλος του Facebook "αντιμετώπισε" τους Αμερικανούς γερουσιαστές, δεν μπορεί παρά να παρατήρησε την συγκεκριμένη "τακτική μάχης" που ακολούθησε: προετοιμασμένες απαντήσεις αν σχετίζονταν άμεσα με την ερώτηση, δήλωση άγνοιας όπου ο Zuckerberg δεν μπορούσε ή δεν ήθελε να απαντήσει συγκεκριμένα, παραπομπή του εκάστοτε γερουσιαστή σε "επικοινωνία με την ομάδα του για περαιτέρω στοιχεία" όταν η αποφυγή απάντησης θα ήταν κραυγαλέα. Σε ελάχιστες περιπτώσεις φάνηκε να "χάνει τα λόγια του" ή να χρειάζεται να σκεφτεί τί θα πει ο Zuckerberg, γεγονός που "μιλά από μόνο του" τόσο για την αποτυχία των Αμερικανών γερουσιαστών να τον "πιέσουν" με τρόπο ουσιαστικό, όσο και για την δική του (μη) διάθεση να φανεί - ακόμη και μετά από τόσες αποκαλύψεις - όσο ειλικρινής θα μπορούσε, έτσι για αλλαγή.

Όταν όλα έχουν ειπωθεί οι υποσχέσεις για αληθινές αλλαγές εκ μέρους του Zuckerberg, οι εικασίες του (γιατί αυτό είναι σήμερα) για χρήση της τεχνητής νοημοσύνης σε ρόλο... πανάκειας αποσταχυολόγησης περιεχομένου και οι δεσμεύσεις του για προστασία της ιδιωτικότητας δύο δισεκατομμυρίων χρηστών "ακούγονται κούφιες" πλέον. Το Facebook ήταν πάντοτε στηριγμένο στο μοντέλο της χρήσης προσωπικών δεδομένων εμπορικά και αυτό δεν πρόκειται να αλλάξει. "Κρίσεις", δε, όπως αυτή που διανύει αυτόν τον καιρό, έχει αντιμετωπίσει και άλλοτε - και κανείς δεν σταμάτησε, τελικά, να το χρησιμοποιεί. Όμως λόγω του καταιγισμού των αποκαλύψεων που έχουν προκύψει τις τελευταίες εβδομάδες (όχι μόνο των σχετικών με την Cambridge Analytica μα και άλλων) οι ψευδαισθήσεις που συνειδητά ή ασυνείδητα έτρεφε ο πιο πολύς κόσμος για το Facebook δείχνουν να μην υφίστανται πλέον. Και αυτό θα μπορούσε να είναι, μακροπρόθεσμα μα νομοτελειακά, η αρχή του τέλους για το δημοφιλέστερο κοινωνικό δίκτυο στον κόσμο. Με ό,τι αυτό συνεπάγεται για "το Internet του αύριο" και για όλους μας.