Ακόμη ένα Mobile World Congress έκλεισε πριν από λίγα εικοσιτετράωρα τις πύλες του και, όπως πάντοτε, υπήρχαν λόγοι για ενθουσιασμό, λόγοι για προβληματισμό και λόγοι για μικρή απογοήτευση βάσει των όσων ανακοινώθηκαν κι επιδείχθηκαν στο πλαίσιο της σημαντικότερης αυτής έκθεσης για την κινητή τηλεφωνία. Ενθουσιασμός, έστω και συγκρατημένος, γιατί τα πολυσυζητημένα δίκτυα 5G δεν είναι πια... "συζήτηση του αέρα", αλλά δρομολογημένη εξέλιξη που θα ξεκινήσει να προσφέρεται σε 18 μήνες από σήμερα στο κοινό με συσκευές και υπηρεσίες. Μικρή απογοήτευση γιατί ο... "σταρ του show", το Samsung Galaxy S9, είναι απλώς εξελικτικό και μάλλον άτολμο ως διάδοχος ενός από τα top κινητά του 2017. Προβληματισμός γιατί οι προτάσεις άλλων κατασκευαστών Android, για μια σειρά από πιθανές αιτίες ή/και δικαιολογίες, δεν κινούνταν σε αυτό το επίπεδο, ακόμη και απογοήτευση που, την ίδια στιγμή, πολλοί από αυτούς αντιγράφουν την Apple κωμικά.

Υπήρξε όμως, για πρώτη φορά απ' όσο μπορούμε να θυμηθούμε, και λόγος για αληθινή ανησυχία που προέκυψε από το φετινό Mobile World Congress. Και ο λόγος είναι αυτός: το καταναλωτικό κοινό - είτε συνειδητά είτε διαισθητικά - δεν έχει κάνει λάθος επιδεικνύοντας από πέρυσι πως "έχει κουραστεί" με τα smartphones. Σε μας τους δημοσιογράφους που εστιάζουμε στην τεχνολογική εξέλιξη της κατηγορίας συνολικά δεν είναι τόσο εύκολο να γίνει αντιληπτό, όμως κάνοντας μία τελευταία "καταμέτρηση" του υλικού από το MWC 2018, η διαπίστωση βρίσκεται μπροστά στα μάτια μας γραμμένη με πηχυαίους τίτλους. Ο κόσμος έχει δίκιο: τα κινητά ως προϊόντα βρίσκονται σε τέλμα.

Όντως το... τερματίσαμε, λοιπόν, το smartphone; Μετά από μια δεκαετία ιλλιγιώδους προόδου, σημαντικών εξελίξεων και απίθανων κερδών, η αγορά αυτή είναι έτοιμη να προσκρούσει σε τοίχο; Ή το έχει ήδη κάνει, στην ουσία;

Η εικόνα που σκιαγράφησαν στο σύνολό τους σχεδόν οι κατασκευαστές κινητών βασισμένων σε Android στο MWC 2018, αλλά και αυτή που ισχύει το λιγότερο τους τελευταίους έξι ή εννέα μήνες - έτσι ώστε να συμπεριλάβουμε και την Apple στην εξίσωση - θα μπορούσε κάλλιστα, ναι, να ερμηνευθεί ως εικόνα στασιμότητας. Σχεδόν απελπιστικής μάλιστα. Τα περισσότερα νέα smartphones ακολουθούν την ίδια πεπατημένη στον σχεδιασμό, χρησιμοποιούν τα ίδια υλικά, κάνουν τα ίδια λίγο έως πολύ πράγματα με τον ίδιο λίγο έως πολύ τρόπο. Υπάρχει ολοφάνερη απροθυμία έως... φοβία των κατασκευαστών να μην απομακρυνθούν από αυτό που τόσες εκατοντάδες εκατομμύρια καταναλωτών αισθάνονται ως οικείο στην χρήση. Έτσι, όμως, χωρίς διάθεση για πειραματισμό και ουσιαστικές αλλαγές, ήλθε το αναπόφευκτο τέλμα: τα μικρότερα πλαίσια οθόνης, τα περισσότερα megapixels στην κύρια κάμερα και τα ελάχιστα χιλιοστά λιγότερα στο πάχος αποδεδειγμένα δεν αρκούν πια για να κινήσουν το ενδιαφέρον του κόσμου. Όχι αρκετά για να πληρώσει γι' αυτά.

Υπάρχουν, φυσικά, κάποιες μεμονωμένες προσπάθειες "από δω κι από κει". Ένα smartphone με δεύτερη οθόνη στην πίσω πλευρά. Ένα άλλο με δύο οθόνες που ανοίγει σαν βιβλίο. Κάποια πειραματικά με "εύκαμπτη" οθόνη. Όμως ούτε οι εταιρείες που τα επιδεικνύουν τα πιστεύουν στην ουσία, κάτι που είναι φανερό από την προώθηση που τούς κάνουν. Το μερίδιο ευθύνης τους, άλλωστε, φέρνουν τόσο το λογισμικό (λειτουργικά συστήματα και apps), όσο και οι διάφορες Δικτυακές υπηρεσίες. Όσο το software και το Internet στα μάτια του καταναλωτή "λειτουργούν" σε μία συσκευή με συγκεκριμένο τρόπο, το hardware δεσμεύεται να ακολουθήσει, εξ ου και η όλη... "κόπωση". Δεν έχει κανείς παρά να θυμηθεί πόσο ενθουσιασμό είχαν, αρχικά, δείξει οι καταναλωτές όταν η Apple το 2010-2012 προωθούσε τα tablet ως "εναλλακτική" των PC. Φυσικά ποτέ δεν ήταν. Ο κόσμος όμως είχε τόσο, μα τόσο πολύ βαρεθεί να χρησιμοποιεί τα μπεζ desktop ή τα γκρι laptop για τα ίδια βασικά πράγματα, που μια μεγάλη αλλαγή τού ήταν ευχάριστη. Ακόμη και μία άστοχη.

Το πρόβλημα είναι πως δεν διαφαίνεται στον ορίζοντα εύκολος τρόπος για να γίνει μία... επανεκκίνηση στην κατηγορία των smartphones ή έστω ένα γενναίο "φρεσκάρισμα" που θα αναζωπυρώσει και το ενδιαφέρον του κοινού. Όσον αφορά στο υλικό τμήμα του προβλήματος, ολοφάνερα απέχουμε πάρα πολύ από τον καιρό που θα είναι κατασκευαστικά εφικτά εκείνα τα... διάφανα smartphones πάχους σπίρτου που βλέπουμε σε σειρές όπως το Black Mirror και ταινίες όπως το Iron Man. Με τα παρόντα δεδομένα σε επεξεργαστές, οθόνες και μπαταρίες, όμως, θα πρέπει για πάρα πολύ καιρό ακόμη να περιοριστούμε στα υλικά, τα πάχη και τις διαστάσεις που επικρατούν ήδη - απλώς κάθε χρόνο η ίδια μορφή συσκευής θα είναι ικανή για κάποια πράγματα παραπάνω. Αυτό ακριβώς, ωστόσο, ήταν που συνέβαινε (και εν πολλοίς συνεχίζει να συμβαίνει...) με τα PC, εξ ου και η κάθε άλλο παρά τυχαία, σχεδόν διαρκής πτώση τους την τελευταία δεκαετία.

Μία "διέξοδος" θα ήταν οι περισσότερο ενδιαφέρουσες εφαρμογές που τα ίδια, λίγο έως πολύ, smartphones θα μπορούσαν να προσφέρουν στο κοινό. Όμως κι εκεί επικρατεί στασιμότητα πρακτικά - και αυτό είναι κάτι που μπορούμε να "χρεώσουμε" σε όλους όσους εμπλέκονται με το software, από τις Google, Apple και Microsoft, μέχρι τον μοναχικό προγραμματιστή apps. Εννοείται πως υπάρχουν εξαιρέσεις, όμως η πικρή αλήθεια είναι πως δεν έχουν προσπαθήσει αρκετά να προσφέρουν το κάτι διαφορετικό. Οι animated GIF των τριών καρέ στις φωτογραφίες μας δεν είναι "καινοτομική λειτουργία". Το super slow motion video είναι το "πλάκα έχει" της εβδομάδας που θα χρησιμοποιηθεί σε σημείο εκφυλισμού και θα ξεχαστεί. Τα "πυροτεχνήματα" τύπου Pokemon Go, που προσφέρουν "μια κλεφτή ματιά στο μάλλον", έρχονται, γίνονται μόδα και "σβήνουν" χωρίς συνέχεια. Η πολύ μεγάλη δύναμη των σύγχρονων συσκευών μένει εν πολλοίς ανεκμετάλλευτη - μόνο τα... όλο και περισσότερο περίπλοκα λειτουργικά συστήματα την αξιοποιούν κάπως, αλλά και αυτά όχι με τρόπο που αληθινά να "κάνει την διαφορά" (μιλώντας πάντοτε για smartphones).

Η μόνη πιθανή "διέξοδος", τουλάχιστον στο χρονικό σημείο όπου στεκόμαστε, φαίνεται να βρίσκεται στις Δικτυακές υπηρεσίες και δη αυτές των δικτύων 5G. Αν αυτά ανταποκριθούν στις προσδοκίες μας (και τις υποσχέσεις τους) προσφέροντας το "ακαριαίο", "πανταχού παρόν" Internet που τάζουν, τότε ναι. Τα ίδια smartphones - με αυτά της τελευταίας... πενταετίας σχεδόν - του βραχυπρόθεσμου μέλλοντος ίσως μπορούν να προσφέρουν αρκετές εντυπωσιακές δυνατότητες στους τομείς της λήψης πληροφοριών σε πραγματικό χρόνο, των "έξυπνων" λειτουργιών βάσει τοποθεσίας, της επαυξημένης πραγματικότητας, της ζωντανής μετάδοσης video και των Δικτυακών games, ώστε να είναι αληθινά ποθητά. Ίσως κάποια από τα προαναφερθέντα ή συνδυασμοί τους να φέρουν μία δεύτερη "δίψα" του καταναλωτικού κοινού για νέα μοντέλα κινητών που κάνουν όντως πράγματα άλλοτε ανέφικτα. Πόσο απέχουμε, ωστόσο, από αυτό το σημείο χρονικά; Και είναι η αγορά των κινητών ικανή να αντέξει μεγάλους "κλυδωνισμούς" μέχρι τότε; Στην πορεία, θα μάθουμε!