Μόλις μία εβδομάδα μακριά βρίσκεται η πολυσυζητημένη Black Friday του 2018, η ημέρα εκείνη που έχει για το κοινό - θεωρητικά - μεγαλύτερο εμπορικό ενδιαφέρον από κάθε άλλη του χρόνου λόγω των σημαντικών εκπτώσεων που έχει καθιερωθεί να γίνονται σε πολλές κατηγορίες προϊόντων. Όπως και πέρυσι, αυτή η ενδιάμεση εβδομάδα είναι... ήδη προσφορών - όπως και στο εξωτερικό πρακτικά έχουμε κάτι σαν Black Friday Week - η οποία θα "κορυφωθεί" την Παρασκευή, ενώ ουκ ολίγες εταιρείες ή καταστήματα έχουν ήδη εφαρμόσει την ελκυστική τιμή της Παρασκευής σε ορισμένα προϊόντα τους και "κρατούν το καλύτερο" για εκείνη την ημέρα. Για πρώτη φορά φέτος, δε, φαίνεται πως την Δευτέρα θα έχουμε στην Ελλάδα και την λεγόμενη... Cyber Monday, με τις ίδιες ή και ακόμη μεγαλύτερες εκπτώσεις από αυτές της Black Friday, αλλά για προϊόντα τεχνολογίας συγκεκριμένα.
Διαβάζοντας, ωστόσο, κανείς σχόλια σε όλων των ειδών τα websites και forums του ελληνικού Web δεν διακρίνει τον... ενθουσιασμό που θα περίμενε (και σίγουρα θα ήθελαν τα ελληνικά καταστήματα). Απεναντίας διακρίνει σε πολλές, πάρα πολλές περιπτώσεις αρνητισμό, από προσεκτική κριτική μέχρι ανοιχτή ειρωνεία και καυστική επίκριση όσον αφορά στην "ελληνική Black Friday". To πρόβλημα: ακόμη και λαμβάνοντας στα υπ' όψιν την... ιδιοσυγκρασία ποσοστού του καταναλωτικού κοινού της χώρας μας, που συνηθίζει να τα θέλει όλα δικά του στο μικρότερο δυνατό (ή και παράλογα) χαμηλό κόστος, πολλοί από τους χρήστες που καταθέτουν αρνητικά σχόλια έχουν δίκιο. Υπερβολικά πολλοί.
Tα παραδείγματα που τούς δικαιολογούν είναι πολυάριθμα, ορισμένα από αυτά να συναντήσαμε και εμείς πέρυσι. Την πρώτη χρονιά που διοργανώθηκε Black Friday στην Ελλάδα, πρόπερσι, όλα έγιναν κάπως... άναρχα: μία αλυσίδα καταστημάτων έκανε την σχετική ανακοίνωση απρόσμενα (κι αργοπορημένα), κάποιες ανταγωνιστικές αλυσίδες ή μεμονωμένα καταστήματα επεδίωξαν στην συνέχεια να προσφέρουν το ίδιο με ελάχιστο χρόνο διαθέσιμο και η όλη κίνηση είχε περισσότερο χαρακτήρα... PR παρά ο,τιδήποτε άλλο: το εμπορικό ενδιαφέρον και αποτέλεσμα ήταν, για "Black Friday" όπως την εννοούν στις ΗΠΑ πάντοτε, σχετικά περιορισμένα.
Πέρσι όλοι ήταν προετοιμασμένοι, αλλά - δυστυχώς - συχνά με την... ελληνική συλλογιστική: είδαμε διάφορες "πονηριές" για εκμετάλλευση της Black Friday με τρόπους που συνέφεραν μόνο τους εκπροσώπους του λιανεμπορίου, όχι τον τελικό καταναλωτή. Τιμές προϊόντων να αυξάνονται τεχνηέντως λίγες μέρες πριν την επίμαχη Παρασκευή για να φανεί μεγαλύτερη η έκπτωση τότε. Αναγραφόμενες τιμές προϊόντων συνιστώμενες "μείον την έκπτωση", ενώ οι συνιστώμενες δεν ισχύουν... ποτέ μέσα στον υπόλοιπο χρόνο. Εντυπωσιακές εκπτώσεις σε προϊόντα τόσο χαμηλής διαθεσιμότητας, ώστε να δημιουργείται περισσότερη σύγχυση στο κοινό παρά ο,τιδήποτε άλλο. Εκθεσιακά προϊόντα να πωλούνται ως κανονικά με έκπτωση. Και φυσικά εκπτώσεις σε προϊόντα "στοκ", προϊόντα "Β' διαλογής" και προϊόντα καθ' όλα αξιόλογα αλλά "προηγούμενων σειρών" (και ετών), πιο πολύ στην λογική της... απαλλαγής από αυτά, παρά της δελεαστικής προσφοράς.
Προσφορές αληθινές και άρα ενδιαφέρουσες υπήρξαν, φυσικά, πολλές μάλιστα. Όμως ήταν κυρίως προσφορές για των οποίων τις εκπτώσεις δεν αποφάσισαν οι ίδιοι οι λιανέμποροι, αλλά οι συνεργαζόμενοι κατασκευαστές. Με π.χ. την Sony ή την Microsoft να προσφέρουν τα PS4 και Xbox Οne εκείνες τις ημέρες "€100 κάτω" με δική τους πρωτοβουλία, αυτές ήταν οι τιμές πώλησης σε όλα τα καταστήματα, σε όλη την Ελλάδα. Το ίδιο και π.χ. με την LG ή την Sony σε συγκεκριμένα μοντέλα τηλεοράσεων, την Lenovo ή την HP σε συγκεκριμένα laptop, την Huawei και την Sony σε ορισμένα smartphones, την Canon και την Sony σε ψηφιακές φωτογραφικές κ.α. Αυτές οι τιμές ίσχυσαν πανευρωπαϊκά στην ουσία, οπότε δεν υπήρχε περιθώριο αμφισβήτησης ή παραπόνων εκεί. Ήταν καλές - όχι... απίθανες μα καλές - σοβαρές εκπτώσεις.
Όμως στις πιο πολλές άλλες περιπτώσεις δεν ίσχυσε, εν τέλει, το ίδιο, γιατί το ελληνικό λιανεμπόριο δείχνει να μην έχει καταλάβει - ή να μην θέλει να καταλάβει - πως τo νόημα της Black Friday είναι το εξής: τα καταστήματα να κάνουν αληθινές προσφορές, με γενναίες δηλαδή εκπτώσεις τιμών σε σχέση με τις "κανονικές", και να έχουν αυξημένα έσοδα βάσει υψηλών πωλήσεων αριθμητικά (volume) ακόμη κι αν σε κάθε προϊόν-προσφορά το περιθώριο κέρδους τους (margin) έχει μειωθεί. Σε δεύτερο επίπεδο, άλλωστε, αν η πώληση του προϊόντος σε έκπτωση γίνει σε παραδοσιακό κατάστημα, υπάρχει και το πιθανό πρόσθετο κέρδος από συνοδευτικά και αξεσουάρ γι' αυτό - από π.χ. games και δεύτερα χειριστήρια για συστήματα ηλεκτρονικής ψυχαγωγίας μέχρι καλώδια σύνδεσης για τηλεοράσεις ή κάρτες μνήμης και θήκες για κινητά τηλέφωνα.
Στο εξωτερικό, όπου η Black Friday εφαρμόζεται με αυτήν την λογική και με αληθινές, σημαντικές εκπτώσεις, ο συνολικός τζίρος κάνει πολύ μεγάλο άλμα και έτσι ωφελούνται όλοι: οι κατασκευαστές πωλούν πολύ μεγαλύτερο αριθμό συσκευών με κέρδος (έστω και μικρότερο του "full price" καθώς τα καταστήματα έχουν προμηθευτεί μεγάλες ποσότητες αλλά σε χαμηλότερη τιμή), οι έμποροι σημειώνουν αντίστοιχα υψηλότερο αριθμό πωλήσεων συνολικά (τα extras που προαναφέραμε επίσης βοηθούν το σύνολο γιατί αυτά συνήθως δεν προσφέρονται με έκπτωση), ενώ οι καταναλωτές είναι σε θέση να εξοικονομήσουν εκείνη την ημέρα αρκετά ή και πολλά χρήματα συγκριτικά με το να έκαναν την ίδια αγορά κάποια άλλη, "κανονική" μέρα του χρόνου.
Αν οι ελληνικές εμπορικές αλυσίδες δεν ενστερνιστούν φέτος αυτό το μοντέλο για την Black Friday - και όχι απλώς ένα συμφεροντολογικό με "εκπτώσεις" και "ξεστοκάρισμα" που εν τέλει δεν ωφελεί τον καταναλωτή - η ερχόμενη Black Friday στην χώρα μας θα είναι ξανά... "κάτι σαν" την αμερικανική Black Friday την οποία υποννοεί πως ακολουθεί. Όχι το ίδιο πράγμα, όχι με το ίδιο ουσιαστικό ενδιαφέρον. Και αν αυτό συμβεί για δεύτερη συνεχή χρονιά, και στην συνείδηση του κοινού η "ελληνική Black Friday" καταγραφεί ως απογοητευτική, το ενδιαφέρον του για μελλοντικές είναι πρακτικά βέβαιο πως θα είναι σημαντικά μειωμένο. Οι καταναλωτές απλώς θα κάνουν ορισμένες αγορές σε ηλεκτρονικά καταστήματα της Ελλάδας ή του εξωτερικού - όπως γίνεται εν πολλοίς στις ΗΠΑ πλέον, όπου η παρουσία του κόσμου στα παραδοσιακά καταστήματα έχει μειωθεί θεαματικά - και αυτό θα είναι όλο. Και είναι κρίμα. Ας ελπίσουμε πως αυτή τη φορά τα πράγματα θα είναι διαφορετικά και πως οι σωστές, αληθινά δελεαστικές προσφορές και εκπτώσεις θα είναι πολλές και θα καλύπτουν όλες τις κατηγορίες προϊόντων. Για να δούμε, λοιπόν!
