Λιγότερο από μία εβδομάδα μακριά βρίσκεται πια η Black Friday του 2020, η ημέρα εκείνη που έχει για το κοινό - θεωρητικά - μεγαλύτερο εμπορικό ενδιαφέρον από κάθε άλλη του χρόνου λόγω των σημαντικών εκπτώσεων που καθιερωμένα γίνονται σε πολλές κατηγορίες προϊόντων. Όπως κι άλλοτε, όλη η ενδιάμεση εβδομάδα θα είναι... ήδη προσφορών (στο εξωτερικό έχουμε κάτι σαν Black Friday Week από το 2010) και θα "κορυφωθεί" την Παρασκευή 27/11. Ουκ ολίγες εταιρείες ή καταστήματα, άλλωστε, έχουν ήδη εφαρμόσει την ελκυστική τιμή της Παρασκευής σε ορισμένα προϊόντα και "κρατούν το καλύτερο" για εκείνη την ημέρα. Όπως και πέρυσι, δε, την επόμενη Δευτέρα θα έχουμε και την λεγόμενη Cyber Monday, με παρόμοιες ή και ακόμη μεγαλύτερες εκπτώσεις από αυτές της Black Friday σε προϊόντα τεχνολογίας συγκεκριμένα.

Φυσικά η πανδημία του COVID-19 επισκιάζει την φετινή Black Friday και την επηρεάζει σε πολλαπλά επίπεδα, από τα μέτρα εμπορικής λειτουργίας που επιβάλλει μέχρι τον περιορισμό της αγοραστικής δύναμης του κοινού λόγω οικονομικής δυστοκίας. Διαβάζοντας, ωστόσο, κανείς σχόλια σε όλων των ειδών τα sites και forums του ελληνικού Web δεν διακρίνει ούτως ή άλλως τον... ενθουσιασμό σίγουρα θα ήθελαν τα ελληνικά καταστήματα. Απεναντίας διακρίνει συχνά αρνητισμό, από προσεκτική κριτική μέχρι ανοιχτή ειρωνεία και καυστική επίκριση όσον αφορά στην "ελληνική Black Friday". To πρόβλημα: ακόμη και λαμβάνοντας στα υπ' όψιν την... ιδιοσυγκρασία ποσοστού του καταναλωτικού κοινού της χώρας μας - που συχνά "τα θέλει όλα δικά του" στο μικρότερο δυνατό (ή και παράλογα) χαμηλό κόστος - πολλοί από τους χρήστες που καταθέτουν αρνητικά σχόλια έχουν δίκιο. Υπερβολικά πολλοί.

Tα παραδείγματα που τούς δικαιολογούν είναι πολυάριθμα - ορισμένα από αυτά τα συναντήσαμε κι εμείς άλλωστε. Την πρώτη χρονιά που είχε διοργανωθεί Black Friday στην Ελλάδα, πριν από 5 χρόνια, όλα είχαν γίνει... άναρχα: μία αλυσίδα καταστημάτων έκανε την σχετική ανακοίνωση απρόσμενα κι αργοπορημένα, ανταγωνιστικές αλυσίδες ή μεμονωμένα καταστήματα επεδίωξαν στην συνέχεια να προσφέρουν το ίδιο με ελάχιστο χρόνο διαθέσιμο και η όλη κίνηση είχε περισσότερο χαρακτήρα... PR παρά ο,τιδήποτε άλλο. Φυσιολογικά το εμπορικό ενδιαφέρον και αποτέλεσμα ήταν (πάντα για "Black Friday" όπως την εννοούν στις ΗΠΑ) σχετικά περιορισμένο.

Έκτοτε όμως, και αφού η Black Friday καθιερώθηκε στην χώρα μας, όλοι είναι εγκαίρως προετοιμασμένοι μα - δυστυχώς - συχνά με την... ελληνική συλλογιστική: είδαμε διάφορες "πονηριές" για εκμετάλλευση της όλης συγκυρίας με τρόπους που συνέφεραν μόνο τους εκπροσώπους του λιανεμπορίου, όχι τον τελικό καταναλωτή. Τιμές προϊόντων να αυξάνονται τεχνηέντως λίγες μέρες πριν την επίμαχη Παρασκευή για να φανεί μεγάλη η έκπτωση τότε. Αναγραφόμενες τιμές προϊόντων συνιστώμενες "μείον την έκπτωση", ενώ οι συνιστώμενες δεν ισχύουν... ποτέ τον υπόλοιπο χρόνο. Εντυπωσιακές εκπτώσεις σε προϊόντα τόσο χαμηλής διαθεσιμότητας, ώστε απλώς να δημιουργείται σύγχυση στο κοινό παρά κάτι άλλο. Εκθεσιακά προϊόντα να πωλούνται ως κανονικά με έκπτωση. Και φυσικά θεαματικές εκπτώσεις σε προϊόντα "στοκ", προϊόντα "Β' διαλογής" και προϊόντα καθ' όλα αξιόλογα αλλά "προηγούμενων σειρών" (και ετών), πιο πολύ στην λογική της... απαλλαγής από αυτά, παρά της δελεαστικής προσφοράς.

Προσφορές αληθινές κι ενδιαφέρουσες υπήρξαν, φυσικά, τα προηγούμενα χρόνια, σε αρκετές περιπτώσεις μάλιστα. Όμως ήταν κυρίως προσφορές για των οποίων την έκπτωση δεν αποφάσισαν οι ίδιοι οι λιανέμποροι, αλλά οι συνεργαζόμενοι κατασκευαστές. Με την Sony ή την Microsoft να προσφέρουν PlayStation και Xbox π.χ. "€100 κάτω" με δική τους πρωτοβουλία, αυτές ήταν οι τιμές πώλησης σε όλα τα καταστήματα, σε όλη την Ελλάδα. Το ίδιο και π.χ. με την LG ή την Sony σε συγκεκριμένα μοντέλα τηλεοράσεων, την Lenovo ή την HP σε συγκεκριμένα laptop, την Huawei και την Sony σε ορισμένα smartphones, την Canon και την Sony σε ψηφιακές φωτογραφικές κ.α. Αυτές οι τιμές ίσχυσαν πανευρωπαϊκά στην ουσία, οπότε δεν υπήρχε περιθώριο για παράπονο εκεί. Ήταν καλές - όχι... απίθανες, μα καλές - τίμιες, σοβαρές εκπτώσεις.

Όμως στις πιο πολλές άλλες περιπτώσεις δεν ίσχυσε, εν τέλει, το ίδιο. Και αυτό γιατί το ελληνικό λιανεμπόριο δείχνει να μην έχει καταλάβει - ή να μην θέλει να καταλάβει - πως τo νόημα της Black Friday είναι το εξής: τα καταστήματα να κάνουν αληθινές προσφορές, με γενναίες δηλαδή εκπτώσεις τιμών σε σχέση με τις "κανονικές", και να έχουν αυξημένα έσοδα βάσει υψηλών πωλήσεων αριθμητικά ακόμη κι αν σε κάθε προϊόν-προσφορά το περιθώριο κέρδους τους έχει μειωθεί. Σε δεύτερο επίπεδο, δε, υπάρχει πάντοτε και το πιθανό πρόσθετο κέρδος από συνοδευτικά ή/και αξεσουάρ γι' αυτό - από π.χ. games και δεύτερα χειριστήρια για συστήματα ηλεκτρονικής ψυχαγωγίας μέχρι καλώδια σύνδεσης για τηλεοράσεις ή κάρτες μνήμης και θήκες για κινητά τηλέφωνα.

Στο εξωτερικό, όπου η Black Friday εφαρμόζεται με αυτήν την λογική και με αληθινές, σημαντικές εκπτώσεις, ο συνολικός τζίρος κάνει πολύ μεγάλο άλμα και έτσι ωφελούνται όλοι: οι κατασκευαστές πωλούν πολύ μεγαλύτερο αριθμό συσκευών με κέρδος (έστω και μικρότερο του "full price" αφού τα καταστήματα έχουν προμηθευτεί μεγάλες ποσότητες αλλά σε χαμηλότερη τιμή), οι έμποροι σημειώνουν αντίστοιχα υψηλότερο αριθμό πωλήσεων συνολικά (τα extras που προαναφέραμε επίσης βοηθούν το σύνολο γιατί αυτά συνήθως δεν προσφέρονται με έκπτωση), ενώ οι καταναλωτές είναι σε θέση να εξοικονομήσουν εκείνη την ημέρα αρκετά ή και πολλά χρήματα συγκριτικά με το να έκαναν την ίδια αγορά κάποια άλλη, "κανονική" μέρα του χρόνου.

Αν το ελληνικό λιανεμπόριο δεν υιοθετήσει αυτήν την συλλογιστική για την Black Friday - και όχι αυτήν της δήθεν "έκπτωσης" και του "ξεστοκαρίσματος" που εν τέλει δεν ωφελεί τον καταναλωτή - τότε η επερχόμενη Black Friday στην χώρα μας θα είναι... "κάτι σαν" την αμερικανική Black Friday. Όχι το ίδιο πράγμα, όχι με το ίδιο ουσιαστικό ενδιαφέρον. Και αν αυτό συμβεί για πολλοστή φορά, και στην συνείδηση του κοινού η "ελληνική Black Friday" καθιερωθεί ως απογοητευτική, το ενδιαφέρον του για μελλοντικές θα μειωθεί θεαματικά. Οι καταναλωτές απλώς θα κάνουν ορισμένες αγορές σε ηλεκτρονικά καταστήματα της Ελλάδας ή του εξωτερικού - και αναγκαστικά λόγω της πανδημίας άλλωστε - και αυτό θα είναι όλο. Και είναι κρίμα. Ας ελπίσουμε πως αυτή τη φορά τα πράγματα θα είναι διαφορετικά και πως οι σωστές, αληθινά δελεαστικές προσφορές θα είναι πολλές και θα καλύπτουν όλες τις κατηγορίες προϊόντων. Για να δούμε, λοιπόν!