Είναι ένα από εκείνα τα πράγματα που... "μια ωραία πρωΐα" συνειδητοποιεί κανείς πως ήδη γνώριζε, μα δεν είχε αξιολογήσει κατάλληλα επειδή "η βιομηχανία" και "η αγορά" είχαν κάνει καλά την δουλειά τους τα προηγούμενα χρόνια. Είναι, επίσης, από εκείνα τα πράγματα που δεν μπορούν απλώς να... "μπουν στην άκρη" από την στιγμή που θα γίνουν αντιληπτά γιατί τυγχάνει να είναι, πολύ απλά, και ένα από τα κακώς κείμενα στον χώρο της τεχνολογίας που πρέπει σύντομα ν' αλλάξουν.

Είναι αυτό το παραδόξως "αόρατο" κι ολοφάνερο μαζί: το πανάκριβο κινητό σου, για το οποίο κατέβαλλες ο,τιδήποτε ανάμεσα στα €800 και τα €1800, είναι εν πολλοίς μία Ferrari που χρησιμοποιείς σαν να ήταν Smart. Είναι, μεταφορικά, ένα supercar που δεν προσφέρει όσα το αυξημένο κόστος του υποννοεί πως θα έπρεπε. Μόνο σε αυτό το συμπέρασμα καταλήγει κανείς χρησιμοποιώντας για λίγο καιρό - και στην συνέχεια αξιολογώντας με κριτική ματιά - συσκευές υψηλότατου κόστους όπως τα iPhone XS/XS Max, Samsung Galaxy Note 9, Huawei Mate 20 Pro, Samsung Galaxy S10 και ορισμένες ακόμη, όπως κάναμε κι εμείς τους τελευταίους 9 μήνες.

Σε πρώτο επίπεδο, όλα αυτά τα υπερκινητά με τις τεράστιες οθόνες και τις υψηλότατες αναλύσεις τους, τους ταχύτατους επεξεργαστές, την μνήμη λειτουργίας μεγέθους desktop PC και τον αποθηκευτικό χώρο μεγέθους laptop κατά βάση υπολειτουργούν σε μεγάλο ποσοστό του χρόνου που παραμένουν ενεργά. Ξεκινάμε να τα χρησιμοποιούμε φορτισμένα το πρωί, συνήθως τα ξαναφορτίζουμε το βράδυ (ή το πολύ την επόμενη μέρα) και στο 45%-50% του ενδιάμεσου χρόνου οι πανάκριβες αυτές συσκευές είτε βρίσκονται απλώς σε κατάσταση αναμονής λαμβάνοντας ειδοποιήσεις στα apps τους (πολλή από την ενέργεια που ξοδεύουν αντιστοιχεί απλώς στην διαρκή σύνδεση με το Internet), είτε τις "τσεκάρουμε" για λίγα δευτερόλεπτα και τις αφήνουμε στην άκρη (κάτι που κάνουμε αρκετές φορές μέσα στην μέρα βέβαια... αλλά και πάλι).

Τα παραπάνω ισχύουν βέβαια για οποιοδήποτε smartphone, όχι μόνο για τα πολύ ακριβά - είναι, ωστόσο, αμέσως-αμέσως ένα στοιχείο που αφαιρεί από την αξία απόκτησης και χρήσης των δεύτερων ακριβώς επειδή συσχετίζεται με υψηλά χρηματικά ποσά. Ισχυρό, παράλληλα, αντεπιχείρημα της απόκτησης πανάκριβων κινητών είναι και το τί κάνουμε στο υπόλοιπο 50%-55% του χρόνου που όντως χρησιμοποιούνται, καθώς οι δυνατότητές τους βρίσκονται πολύ πέρα από αυτά που τούς ζητούνται συνήθως να κάνουν. Ποιά είναι αυτά; Μέσα κοινωνικής δικτύωσης. E-mail. Chat. Φωτογραφία. Web browsing. Ενημέρωση (για κάποιους). Χάρτες. Games (για κάποιους). Μουσική. Dating (για κάποιους). Α, και... λίγες κλήσεις για όλους μας (σχεδόν).

Δεν έχει κανείς παρά να καταμετρήσει τί κάνει ο ίδιος κάθε μέρα με το κινητό του για να διαπιστώσει του λόγου το αληθές - βοηθούν κι οι τελευταίες προσθήκες που έχουν γίνει από τις Google και Apple στα λειτουργικά τους συστήματα (Digital Wellbeing και Screentime) για ν' αναλύουν πόσο χρόνο ξοδεύουμε σε ποιά apps. Μία επίσκεψη στις αναφορές των λειτουργιών αυτών καταδεικνύει πως σε διαφορετικά ποσοστά χρόνου για τον καθένα μας - ίσως με ορισμένες ολιγάριθμες εξαιρέσεις - οι προαναφερθείσες είναι εν πολλοίς σχεδόν όλες οι λειτουργίες που αναλαμβάνει καθημερινά κάθε smartphone. Όμως εκτός από δύο (τις εξετάζουμε στην συνέχεια), όλες αυτές τις αναλαμβάνουν κινητά που κοστίζουν δύο ή τρεις ή τέσσερις φορές λιγότερο από τα υπερκινητά "του χιλιάρικου".

Το γεγονός ότι μοντέλα όπως αυτά που αναφέραμε δεν αξιοποιούνται σε βαθμό ικανοποιητικό είναι το ένα θέμα. Ακόμη σημαντικότερο ίσως είναι το δεύτερο: το γεγονός ότι τόσο το iOS, όσο και το Android δεν έχουν εξελιχθεί επαρκώς ώστε να αξιοποιούν αυτό το πανίσχυρο hardware με τρόπο μοντέρνο. Τα ίδια σχεδόν... παιδιάστικα κωμικά εικονίδια που "κολυμπούν" μέσα σε πολύ μεγάλες οθόνες, τα apps που προβάλλονται σε υψηλή ανάλυση αλλά χωρίς να την αξιοποιούν στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, η δύσκολη συνεργασία μεταξύ των apps... ο κατάλογος είναι μεγάλος. Τα υπερκινητά είναι, στην ουσία, προσωπικοί Η/Υ τσέπης με αντίστοιχη ισχύ - αλλά τα χρησιμοποιούμε εν έτει 2019 με ακριβώς τον ίδιο τρόπο που χρησιμοποιούσαμε τους προγόνους τους το... 2009. Αυτό δεν θα έπρεπε να συμβαίνει. Τόσο απλά.

Καταμετρώντας λοιπόν: τα κινητά των €800-€1800 στο 50% του χρόνου τους δεν χρησιμοποιούνται, στο υπόλοιπο 50% χρησιμοποιούνται - ως επί το πλείστον - σε πράγματα που μπορεί να κάνει κάποιος με κινητά κόστους 2 ή 3 ή 4 φορές χαμηλότερο, ενώ και όταν χρησιμοποιούνται, τα ακριβά τους υποσυστήματα δεν αξιοποιούνται ούτε κατά διάνοια σε ικανοποιητικό βαθμό. Σε επίπεδο απολύτως πρακτικό, δε, τα πιο πολλά "απλά και καθημερινά" που κάνουμε με τα smartphones εκτελούνται πολύ γρήγορα τόσο στα συγκριτικά φθηνότερα όσο και στ' ακριβότερα κινητά - με ελάχιστα αντιληπτή ή και καθόλου αντιληπτή διαφορά μεταξύ τους.

Ποιά είναι η... οδηγική αναλογία που μπορούμε να σκεφτούμε για την Ferrari και το Smart του τίτλου; Και τα δύο είναι αυτοκίνητα, και τα δύο πηγαίνουν από το σημείο Α σ' ένα σημείο Β, και με τα δύο μπορείς να πας στην δουλειά. Αλλά αν αυτό που κάνουν στην συντριπτική πλειοψηφία του χρόνου που οδηγούνται είναι να χρησιμοποιούνται γι' αυτήν την διαδρομή της δουλειάς, ποιό το νόημα της Ferrari; Στους δρόμους της Αθήνας ή στην Εθνική Οδό κάθε πρωί και με τα δύο... με πρώτη-δευτέρα θα πηγαίνεις (σκέψου την αυξημένη κίνηση ως όλα τα πράγματα που περιορίζουν τα υπερκινητά από το να "τρέξουν"), και με τα δύο απλώς μουσική θ' ακούς μέχρι να φτάσεις (σκέψου την ως τις απλές λειτουργίες των κινητών που ως επί το πλείστον εκτελούνται παρόμοια). Απλώς την Ferrari την έχεις ακριβοπληρώσει και... ας μην ανοίξουμε συζήτηση για κατανάλωση καυσίμου ή σέρβις (ΟΚ - δεν μπορούσαμε να σκεφτούμε αντίστοιχο στα smartphones).

Η οδηγική αναλογία προσφέρει πάντως και περιθώριο γι' αντίλογο. Για κάποιους ανθρώπους το να πηγαίνουν κάπου με στυλ έχει σημασία - άλλο η Ferrari, άλλο το Smart - και τα πανάκριβα κινητά έχουν καλύτερο design, ναι. Επίσης δεν υπάρχει μόνο η διαδρομή σπίτι-δουλειά, δουλειά-σπίτι: όταν βγαίνεις βόλτα άλλο να βγαίνεις με Smart, άλλο με Ferrari. Και καμιά φορά, πού ξέρεις, μπορεί να θελήσεις να πας με το αυτοκίνητό σου να τρέξεις στην αγωνιστική πίστα στα Μέγαρα. Γι' αυτά υπάρχουν αντίστοιχες λειτουργίες στα smartphones: η φωτογραφία και τα games, οι μόνες δύο χρήσεις που αξιοποιούν τα πανίσχυρα υποσυστήματα των ακριβών κινητών. Άλλο να έχεις μια φωτογραφία άνετα και το αποτέλεσμα να είναι πάντοτε καλό, όπως μια ωραία βόλτα με supercar, κι άλλο να... ταλαιπωρείσαι για αποτέλεσμα "έτσι κι έτσι". Όσον αφορά στα games, δε, προφανώς ένα κινητό επιδόσεων Ferrari θα τα διαχειριστεί πολύ καλύτερα από ένα κινητό επιδόσεων Smart.

Όμως και σε αυτήν την περίπτωση υπάρχουν ενστάσεις και... αντίλογος στον αντίλογο. Όσον αφορά στα games είναι εν τέλει λίγα εκείνα που χρειάζονται την αυξημένη ισχύ των πανάκριβων κινητών για να παιχθούν άνετα - ενώ τα πιο πολλά από τα δημοφιλέστερα mobile games των τελευταίων ετών δεν χρειάζονται στην πράξη τόση ισχύ. Όσον αφορά στην φωτογραφία, δε, πολλαπλά παραδείγματα smartphones που κυκλοφορούν στην αγορά αποδεικνύουν πως ακόμη και για εξαιρετικά αποτελέσματα δεν χρειάζεται απαραίτητα περίπλοκο ή κορυφαίων επιδόσεων hardware. Επιπροσθέτως είναι, όταν όλα έχουν ειπωθεί, μικρό το ποσοστό των ανθρώπων που χρειάζονται οι φωτογραφίες που συλλαμβάνουν με smartphone να είναι πολύ υψηλότερου επιπέδου ποιοτικά από το κατάλληλο για δημοσίευση στα κοινωνικά δίκτυα. Λυπηρό μα αληθινό.

Μεμονωμένα, τα πιο πολλά απ' όσα προαναφέραμε δεν είναι φυσικά... πρωτάκουστα ακριβώς: πάρα πολλοί καταναλωτές είτε μέσα από σχετική ενημέρωση είτε από ίδια εμπειρία γνωρίζουν ήδη πως τα πανάκριβα smartphones δεν είναι έξυπνη επένδυση (στην καλύτερη περίπτωση) ή "δεν αξίζουν ποτέ τα λεφτά τους" (στην χειρότερη). Αν όμως συνυπολογιστεί και το τί είναι διαθέσιμο στην αγορά, αληθινά δεν έχει νόημα για την μεγάλη πλειοψηφία του κοινού η αγορά κινητού κόστους άνω των €800. Όχι όταν υπάρχουν πολλές διαφορετικές συσκευές εκεί έξω που με το μισό κόστος προσφέρουν τα πιο πολλά απ' όσα προσφέρουν οι "του χιλιάρικου και πάνω". Και σίγουρα όχι όταν υπάρχουν τόσες επιλογές σε ακόμη χαμηλότερο κόστος (π.χ. €250-€300) που δεν είναι απλώς "good enough" για τον πιο πολύ κόσμο. Δεν είναι απλώς "μια χαρά". Είναι ό,τι ακριβώς χρειάζεται.

Θα υπάρχουν, φυσικά, πάντοτε άνθρωποι για τους οποίους η τιμή πώλησης ενός προϊόντος δεν είναι παράγοντας επιλογής και ο συντελεστής αξίας/κόστους κάτι που δεν τούς απασχολεί. Για τους καταναλωτές αυτούς πάντοτε θα υπάρχουν ακριβά smartphones ν' αγοράσουν. Όμως δεν είναι τυχαίο παράλληλα το γεγονός ότι κι αυτοί ακόμη τα τελευταία χρόνια κρατούν τις συσκευές τους πολύ περισσότερο απ' ότι παλιότερα: αφενός διακρίνουν πως τα νεότερα μοντέλα δεν προσφέρουν κάτι ευδιάκριτα, ουσιαστικά καλύτερο (ο κύριος λόγος κάμψης στις πωλήσεις π.χ. των iPhone), αφετέρου προσπαθούν, συνειδητά πια, να αποσπάσουν περισσότερη χρήση (και κατά συνέπεια αξία) από μία ακριβή συσκευή αντί να την αντικαθιστούν ανά 12 μήνες. Και αν αυτοί οι καταναλωτές (που θα μπορούσαν αν το ήθελαν να αγοράζουν κάθε χρονιά ένα υπερ-κινητό των €800-€1800) σε μεγάλο ποσοστό τους δεν το κάνουν πια, χρειάζεται να... το σκεφτούμε και πολύ εμείς οι υπόλοιποι; Ολοφάνερα, όχι!