Δεν νομίζουμε να... έχει διαφύγει της προσοχής κανενός το γεγονός ότι τα video games έχουν τα τελευταία χρόνια "βρεθεί στο σκόπευτρο" διαφόρων μέσων ενημέρωσης ή φορέων με συγκεκριμένα συμφέροντα, κυρίως για την παρουσία στοιχείων βίας και σεξ σε μία σειρά από τίτλους και σε διάφορες μορφές. Το ίδιο γεγονός είναι και ενδεικτικό, για πολλούς λόγους. Το σίγουρο είναι, ωστόσο, πως το σεξ και η βία είναι τα "προφανή" θέματα που θα μπορούσαν να προκύψουν αν αντιμετωπίσει κανείς με κριτική ματιά το περιεχόμενο των games σε όλη τους την πορεία έως σήμερα. Δεν είναι τα μόνα. Το ρατσιστικό στοιχείο (που έχει συζητηθεί όσο ελάχιστα άλλα τον τελευταίο καιρό λόγω της κυκλοφορίας του νέου Resident Evil 5) είναι ίσως σοβαρότερο από κάποιες απόψεις. Και σίγουρα πιο ενδιαφέρον.

Μερίδα δημοσιογράφων - κυρίως του mainstream Τύπου - δηλώνει προβληματισμένη με το αν και κατά πόσο το καινούργιο Resident Evil εμπεριέχει στοιχεία ρατσισμού, επειδή θέτει τον λευκό πρωταγωνιστή ενάντια σε ορδές από ζόμπι που στο "Νο 5" τυγχάνουν να είναι άνθρωποι μαύροι. Η συλλογιστική είναι εντελώς εσφαλμένη, φυσικά, από τη στιγμή που ο νέος τίτλος της Capcom διαδραματίζεται σε χωριά της αφρικανικής ζούγκλας και ο ίδιος πρωταγωνιστής έχει εμφανιστεί και άλλοτε στα Resident Evil. Στο πλαίσιο της... υπερευαισθητοποίησης, ωστόσο - που έχει και άλλοτε στο παρελθόν δημιουργήσει ζητήματα κυριολεκτικά από το "πουθενά" - έχει αναπτυχθεί εδώ και δύο μήνες περίπου στο Web μία παραφιλολογία για την "όλη εικόνα ενός λευκού που πυροβολεί και σκοτώνει εν ψυχρώ μαύρους" (!). Ω, ναι. Αντίστοιχοι προβληματισμοί στο σινεμά... λάμπουν διά της απουσίας τους, προφανώς, αλλά αυτό είναι μάλλον ένα άλλο θέμα.

Το ότι οι προβληματισμοί για το RE5 είναι λίγο έως πολύ - και κατά την άποψη της στήλης πάντοτε - άτοποι, δεν σημαίνει ότι άλλα παραδείγματα ολοφάνερου ρατσισμού ή/και εθνικιστικών στερεοτύπων δεν έχουν σπιλώσει την πορεία του gaming στο παρελθόν. Πολύ παλιότερα απ' ότι μάλιστα υποψιάζεται κανείς: το πρώτο "κρούσμα" τέτοιων τάσεων δεν ήταν άλλο από το διαβόητο Custer's Revenge το 1983 για τον... Atari 2600. Σε αυτό οι παίκτες που επιτυχημένα έσωζαν τον λευκό ομώνυμο στρατηγό από βροχή βελών, "ανταμοίβονταν" βιάζοντας μία νεαρή Ινδιάνα δεμένη σε ένα στύλο. Ήταν πιθανώς το χειρότερο δείγμα κακόγουστου "χιούμορ" και απροκάλυπτης ρατσιστικής διάθεσης που εμφανίστηκε ποτέ σε αλληλεπιδραστική μορφή, καταδικαστέο και ποτέ δικαιολογήσιμο από το "νεαρό" της ηλικίας της τότε αγοράς του video gaming.

Έκτοτε τα ρατσιστικά υπονοοούμενα, ηθελημένα ή όχι, στα games όλων των τύπων σπανίζουν, αλλά δεν εκλείπουν: αρκεί μόνο να ανακαλέσει οποιοσδήποτε μία σειρά από στοιχεία που κάνουν συχνά πυκνά την εμφάνισή τους με "διακριτικότερο" ίσως τρόπο, αλλά όχι λιγότερο ενοχλητικό. Είναι γνωστό, για παράδειγμα, πόσο συχνά οι μαύροι, δυνατοί και σωματώδεις χαρακτήρες που εμφανίζονται σε games έχουν την τάση να σκιαγραφούνται ως στερούμενοι μόρφωσης και όχι ακριβώς... υψηλής αντίληψης: παραδείγματα τέτοιων τίτλων ποικίλλουν από το Final Fantasy IV του PlayStation έως τα Gears of War του Xbox 360. Αντιστοίχως, αντικείμενο χλευασμού έχουν γίνει πολλές φορές σε video games οι Ιάπωνες για το χρώμα τους, τα μικροκαμωμένα τους σώματα και την αστεία προφορά των αγγλικών τους - αλλά και οι ισπανόφωνοι χαρακτήρες, όπως οι Μεξικανοί και οι Λατίνοι Αμερικανοί, τους οποίους διάφορες εταιρείες ανάπτυξης τίτλων δείχνουν... πέραν του δέοντος πρόθυμοι να συνδέσουν με την κουλτούρα των συμμοριών και το επίσης χαμηλό μορφωτικό ή διανοητικό επίπεδο.

Εύκολα θα μπορούσε να υποστηρίξει κανείς πως, με απώτερο σκοπό την "αυθεντικότητα" και την πειστικότητα της σκιαγράφησης χαρακτήρων σε video games - χαρακτήρων εμπνευσμένων από την καθημερινή ζωή - όλα τα παραπάνω ίσως είναι αποδεκτά σε ένα βαθμό. Το ίδιο θα μπορούσε να υποστηρίξει κανείς ότι ενίοτε δικαιολογείται και από τη χιουμοριστική διάθεση, πολλές φορές, συγκεκριμένων games. Δεν θα διαφωνούσαμε, αν διαπιστώναμε ότι η "μεταχείριση" και απέναντι σε Καυκάσιους χαρακτήρες, το "ευρέως αποδεκτό" ή ακόμη και... politically correct χρώμα στις Δυτικές κοινωνίες, ήταν το ίδιο άδικη ή συνοδευτική στερεοτύπων. Όμως δεν είναι. Δεν θα διαφωνούσαμε, επίσης, αν δεν είχαμε προηγουμένως παρατηρήσει πόσο προσεκτικές είναι οι εταιρείες ανάπτυξης video games σε πιο "ευαίσθητα" του ρατσισμού θέματα, όπως τις σεξουαλικές προτιμήσεις και τη θρησκεία (τα αρνητικά "κρούσματα" και στις δύο περιπτώσεις είναι πανελάχιστα σε σχεδόν 40 χρόνια διαδρομής του gaming). Όμως, κατά τα φαινόμενα τουλάχιστον, ρατσιστικά και εθνικιστικά στοιχεία μπορούν να παρεισφρύσουν πολύ ευκολότερα στο περιεχόμενο των games - και αυτό από μόνο του είναι ίσως στοιχείο προβληματισμού.

Όταν πάντως όλα έχουν ειπωθεί, το gaming ως μορφή σύγχρονης διασκέδασης δεν είναι αληθινά "ένοχο" για κάτι. Τα ίδια - και χειρότερα - στοιχεία, με πολύ πιο γλαφυρό συχνά τρόπο, εμφανίζονται σήμερα σε μουσικά album, σε τηλεοπτικές σειρές, σε ταινίες, σε βιβλία... και στην ουσία δεν τίθεται κανένα αντίστοιχο θέμα γι' αυτά. Το gaming εν πολλοίς συνεχίζει, ακόμη και εν έτει 2009 και για καιρό ακόμη, να "ψάχνει την ταυτότητά του" ανάμεσα στις άλλες τέχνες και τις άλλες μορφές ψυχαγωγίας, γεγονός που σαφώς δεν βοηθά τα πράγματα. Η λογοτεχνία, το σινεμά και η μουσική είχαν αιώνες προόδου στη διάθεσή τους για να ωριμάσουν, σε αντίθεση με το gaming - το οποίο, με το ιδιότυπο αλληλεπιδραστικό του στοιχείο και την πολεμική που εισπράττει από την εξουσιαστική αυτή τη στιγμή γενιά, είναι κατά πολύ ευκολότερο να παρεξηγηθεί. Ευελπιστούμε, πάντως, στο μέλλον οι εταιρείες που δημιουργούν τα games αυτά καθ' αυτά για οποιοδήποτε φορμά, να λαμβάνουν "στα υπόψιν" (με ψυχραιμία και όχι υστερία) και το στοιχείο του ρατσισμού ή του εθνικισμού. Γιατί να... δίνουμε λαβές, άλλωστε, όταν δεν τα χρειαζόμαστε πραγματικά για να διασκεδάσουμε;